Ένα ακόμα ταξίδι στον χρόνο για τον μοτοταξιδιώτη μόλις ξεκινούσε.
Τα τείχη και οι πύλες
Το τεράστιο λίθινο τείχος έχει περίμετρο εννέα χιλιομέτρων προσφέροντας έτσι τη μέγιστη ασφάλεια στους κατοίκους της Αρχαίας Μεσσήνης. Στις μέρες μας διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.
Τα πέτρινα τείχη διακόπτονταν από τρία σημεία ελέγχου, από τρεις πύλες. Η επιβλητική Αρκαδική πύλη, η Λακωνική πύλη (ή Τεγεατική) και μια τρίτη μικρότερη, η πύλη της Κορώνης, η οποία εικάζεται πως βρίσκονταν λίγα μέτρα νοτιότερα από το στάδιο της πόλης.
Η Λακωνική πύλη δεν έχει διατηρηθεί, καταστράφηκε στα τέλη του 18ου αιώνα κατά την διάνοιξη δρόμου από το Μαυρομάτι προς την νέα Μονή Βουρκάνου. Έτσι η μοναδική που έχει απομείνει είναι η Αρκαδική πύλη, το εμβληματικό μνημείο της Αρχαίας Μεσσήνης. Ακόμα και σήμερα αποτελεί μέρος του οδικού δικτύου μιας και ο επαρχιακός δρόμος προς την αρχαία πόλη της Μεσσήνης περνά ανάμεσα από τα γιγάντια τείχη της.
Αρχαία Μεσσήνη
Μετά το τέλος της μάχης των Λεύκτρων το 371 π.Χ. οι μέχρι τότε αήττητοι Σπαρτιάτες επέστρεψαν ταπεινωμένοι στη γη τους και οι θριαμβευτές Θηβαίοι απέκτησαν ηγεμονική θέση στην Ελλάδα. Τον χειμώνα του επόμενου χρόνου το 370 -369 π.Χ. ο Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας εισβάλει στη Λακωνία και επιλέγει τους πρόποδες του όρους Ιθώμη για να χτίσει την πόλη της Μεσσήνης, την πόλη των ελεύθερων Μεσσήνιων. Η πόλη χτίστηκε παράλληλα με αυτή της Μεγαλόπολης για να περιοριστεί η όποια επιρροή από τους Σπαρτιάτες.
Η δομή της πόλης στηρίζονταν στην ισονομία και την ισοπολιτεία, όλα είχαν μοιραστεί ισόποσα, η πρόσβαση σε όλους τους χώρους ήταν ελεύθερη, η δημοκρατία ήταν τον παν.
Μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. η πόλη παρέμεινε πολιτιστικό κέντρο της Μεσσηνίας αλλά και μια από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου Κόσμου.
Το 365μ.Χ. υπέστη σοβαρές καταστροφές από έναν μεγάλο σεισμό που έπληξε την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ το τελικό πλήγμα ήρθε το 395 μ.Χ. με την επιδρομή των Γότθων. Οι καταστροφές και οι λεηλασίες ανάγκασαν τους κατοίκους της να μετοικήσουν σε ασφαλέστερους οικισμούς με αποτέλεσμα η πόλη να ερημώσει.
Η αρχαία Μεσσήνη είχε ένα μοναδικό προνόμιο, να παραμείνει αλώβητη από επόμενες κατοικίσεις κατά τη διάρκεια των αιώνων παραμένοντας έτσι μια από τις πιο καλοδιατηρημένες πόλεις της αρχαιότητας.
Το ανασκαφικό έργο ξεκίνησε το 1831 από Γάλλους αρχαιολόγους και συνεχίστηκε από διάφορους φορείς. Το 1974 Έλληνες αρχαιολόγοι έφεραν στο φως το μεγαλύτερο κομμάτι της πόλης, ενώ από το 1986 συνεχίζεται η ανασκαφική δραστηριότητα αλλά και αναστήλωση των κτιρίων από τον καθηγητή Πέτρο Θέμελη και την ομάδα του.
Τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου είναι τα εξής:
1. Ασκληπιείο
2. Βουλείον, το πρώτο βουλευτήριο της Μεσσήνης
3. το Ιερό της Μεσσήνης, δωρικός ναός του 4ου Αιώνα
4. το Θησαυροφυλάκιο και το αγορανομείο της πόλης
5. τα Ιερά της Αρτέμιδος, της Δήμητρας και του Ποσειδώνα
6. το Θέατρο με την κινητή σκηνή
7. το Στάδιο με τις δεκαοκτώ σειρές κερκίδων, τον στίβο και το ηρώο των Σαιθιδών, έναν δωρικό ναό που αποτέλεσε το μαυσωλείο μιας Μεσσήνιας πλούσιας οικογένειας.
8. το γυμνάσιο με την παλαίστρα και τα αποχωρητήρια
9. το αρχαιολογικό μουσείο όπου στεγάζονται ευρήματα από τις ανασκαφές
10. η κρήνη Αρσινόη (δεξαμενή)
Πρόκειται για έναν σπάνιο αρχαιολογικό χώρο που εντυπωσιάζει τον μοτοταξιδιώτη προκαλώντας τον να βρεθεί ξανά στην λαμπρή πολιτεία της αρχαιότητας.
Το ανασκαφικό έργο συνεχίζεται και τα ευρήματα που έρχονται στο φως είναι εξαιρετικά. Τα δημόσια κτίρια, τα σπίτια και οι ναοί διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση χαρίζοντας μοναδικές εικόνες στα βλέμματα των επισκεπτών αλλά και των αρχαιολόγων που συλλέγουν πολύτιμες πληροφορίες για την ζωή στην Αρχαία Μεσσήνη. Δεν είναι τυχαίο πως η πόλη αυτή είναι μια από τις πιο καλοδιατηρημένες πόλεις του αρχαίου κόσμου αλλά και ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.
Εισιτήριο: ολόκληρο 10€, μειωμένο 5€
Τηλέφωνο επικοινωνίας: +302724051201
Tips:
Ανδρομονάστηρο Ανδρούσας: με κατεύθυνση δυτική κοντά στον οικισμό Πετράλωνα βρίσκεται η βυζαντινή μονή της μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Η μονή ιδρύθηκε στα τέλη του 12ου αιώνα, ξεχωρίζει για την οχυρωματική αρχιτεκτονική της αλλά και για τις τοιχογραφίες του 13ου αιώνα. Δυστυχώς εδώ και έναν αιώνα δεν έχει επανδρωθεί, παρόλα αυτά μετά την ανακαίνιση του το 2016 το μοναστήρι είναι επισκέψιμο, μην το παραλείψετε.
Παλαιά Μονή Βουλκάνου: Λίγο μετά το χωριό Μαυρομάτι ξεκινά μια χωμάτινη διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του όρους Ιθώμης. Εκεί, πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της Αρχαίας Μεσσήνης είναι κτισμένη η μονή της «Παναγιάς της κορυφής» ή η Παλαιά βυζαντινή μονή Βουλκάνου. Ιδρύθηκε τον 8ο μ.Χ. και παρέμεινε ενεργή μέχρι το 1625 όταν και εγκαταλείφτηκε από τους μοναχούς λόγο των αντίξοων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν την χειμερινή περίοδο.
Η νέα μονή Βουλκάνου στεγάζεται νοτιότερα, ανάμεσα στα χωριά Μαυρομάτι και Βαλύρα. Για την ιστορία ο χώρος όπου κτίστηκε η νέα μονή αγοράστηκε από τους μοναχούς έναντι 10500 γροσίων από έναν Τούρκο Αγά το 1625. Το οικόπεδο περιελάμβανε έναν πύργο καθώς και μια πηγή. Έπειτα κτίστηκε ο περίβολος ενώ ο ναός της Παναγίας κτίστηκε το 1701. Η εικόνα της Παναγίας θεωρείται θαυματουργή.
Κάστρο Ανδρούσας: 13 χιλιόμετρα νότια της αρχαίας Μεσσήνης, στο χωριό Ανδρούσα, βρίσκεται το ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο του 13ου αιώνα. Η θέση του ήταν ιδανική για τον έλεγχο της πεδιάδας. Το κάστρο αποτέλεσε την έδρα των τελευταίων Φράγκων του πριγκιπάτου της Αχαΐας. Η κατάσταση του κτίσματος είναι σχετικά καλή, ένα μέρος των τειχών έχει αναστηλωθεί το 2012 ενώ στις μέρες μας πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις.
