Πολλά και ωραία τα καλά της μοτοσυκλέτας, ιδανικά με καλό καιρό και στεγνή άσφαλτο. Όλη η μαγεία πηγάζει από τα δυναμικά της χαρακτηριστικά και κυρίως τη δυνατότητά της να ... πέφτει, μιας και η αποφυγή της πτώσης είναι αυτό που ενστικτωδώς κάνουμε σε κάθε δευτερόλεπτο που κινούμαστε.
Αυτή η εύθραυστη ισορροπία είναι όλο το παιχνίδι, ακόμη και όλα τα τσαλίμια – κλίσεις, παντιλίκια, σούζες – που ενδεχομένως απολαμβάνουμε, στην ουσία γαργαλούν τα όριά της σε μια διαδικασία που ιδανικά δεν τα διαβαίνουμε ποτέ.
Στον περισσότερο κόσμο αυτά παραμένουν απολαυστικά όσο η άσφαλτος προσφέρει καλό κράτημα, δηλαδή πρόσφυση, που εξαρτάται πρωτίστως από τη δύναμη της τριβής. Όταν όμως ο δρόμος είναι βρεγμένος ή, ακόμη χειρότερα, χιονισμένος, το παιχνίδι αλλάζει άρδην.
Με πολύ μικρότερο συντελεστή τριβής μεταξύ οδοστρώματος και ελαστικού, πλέον η πρόσφυση δεν είναι αυτονόητη και επιπλέον οι συνθήκες μπορεί να αλλάζουν δραματικά από μέτρο σε μέτρο. Κίνδυνοι, όπως λ.χ. λάδια ή λακούβες-καταβόθρες, μπορεί να ελλοχεύουν κάτω από το υγρό τους καμουφλάζ. Στο πιο εφιαλτικό σενάριο, κάτω από το φρέσκο χιονάκι καραδοκεί πάγος, ο χειρότερος εχθρός του μοτοσυκλετιστή.
Πώς προετοιμαζόμαστε για τέτοιες συνθήκες και πώς τελικά μπορούμε να οδηγήσουμε με ασφάλεια;
Πανάκεια δεν υπάρχει, ούτε απόλυτη ασφάλεια. Υπάρχουν ωστόσο κάποια μέτρα που οφείλουμε να λάβουμε ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες κάτι να πάει στραβά. Αυτά ξεκινούν από τον εξοπλισμό, συνεχίζονται με την προετοιμασία της μοτοσυκλέτας και φυσικά αφορούν και καθαυτή την οδήγηση.
1. Εξοπλισμός αναβάτη
Το σωστό ντύσιμο είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχει κανείς στο μυαλό πριν βγει να οδηγήσει στο πολύ κρύο.
Ο κορμός του σώματος είναι το πρώτο που όλοι σκεφτόμαστε, μα είναι και το πιο εύκολο να κρατηθεί ζεστό. Όσες μοτοσυκλέτες προσφέρουν κάποια αεροδυναμική κάλυψη συνήθως κρατούν το στήθος έξω από τη ροή του παγωμένου αέρα, έτσι με καλό ντύσιμο δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα.
Συνήθως ωστόσο τα προβλήματα προκύπτουν από τα άκρα. Βάλε 100 χιλιάδες ευρώ εξοπλισμό απ’ την κορφή ως τα νύχια και ένα ακατάλληλο γάντι. Αργά ή γρήγορα το κρύο χέρι θα επεκταθεί σε κρύο αναβάτη και το ίδιο ισχύει για όλα τα άκρα, χέρια και πόδια.
Αν πρόκειται να οδηγήσετε στο πολύ κρύο φροντίστε να τα έχετε καλύψει καλά, όπως και εκείνα τα ύπουλα σημεία όπως τις γάμπες που παγώνουν επειδή μπαίνει κρύος αέρας από τα πατζάκια του παντελονιού. Η χρησιμότητα της ψηλής μπότας εδώ είναι ανυπέρβλητη.
Το ζεστό ντύσιμο ωστόσο δεν είναι μόνο άνεση. Το παγωμένο χέρι έχει μειωμένη αίσθηση, λιγότερη ακρίβεια και πιο αργές αντιδράσεις. Η διατήρηση όλου του σώματος σε μια ανεκτή θερμοκρασία είναι ένα στοίχημα που επηρεάζει άμεσα την οδήγηση.
Η αδιαβροχοποίηση είναι ένα ύψιστης σημασίας ζήτημα, καθώς άπαξ και περάσει στα ενδότερα το βρεγμένο ρούχο θα κάνει την υπόλοιπη διαδρομή πολύ πιο δύσκολη. Το χιόνι είναι σαφώς πιο εύκολο από τη βροχή στο θέμα αυτό, καθώς δεν είναι τόσο διεισδυτικό όσο το νερό στην υγρή του μορφή. Δεν παύει ωστόσο να είναι νερό και μάλιστα σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία – δεν θες να περάσει τα εξωτερικά στρώματα του εξοπλισμού.
Όσο για το κράνος, το πιο συνηθισμένο πρόβλημα είναι το θάμπωμα της ζελατίνας και η καλύτερη λύση είναι μία: pinlock.
2. Προετοιμασία μοτοσυκλέτας
Υπάρχουν κάμποσες μικρές ή μεγάλες επεμβάσεις που μπορούν να γίνουν εύκολα στη μοτοσυκλέτα μας για να μας προστατεύσει καλύτερα από το πολύ κρύο – δεν έχουν όλοι θερμαινόμενα γκριπ ή σέλα.
Ο ανεμοθώρακας είναι μια προφανής λύση και αν μπορεί να καλύψει και το κεφάλι ακόμα καλύτερα – το κρατά εκτός κρύου ρεύματος, βροχής και στροβιλισμών.
Αντίστοιχα οι χούφτες είναι μια εξαιρετική λύση για τα χέρια, όσο φαρδύτερες τόσο καλύτερα. Θα επιτρέψουν να τη βγάλεις καθαρή με ένα όχι και τόσο καλό γάντι, ενώ η συνδρομή τους είναι εξαιρετικά πολύτιμη στη βροχή.
Άλλα κομμάτια εξοπλισμού που βγάζουν τα λεφτά τους στο κρύο είναι οι κουβέρτες για τα πόδια και οι προεκτάσεις φτερών ή λασπωτήρες που θα κρατήσουν το νερό μακριά από τα πόδια και την πλάτη των επιβαινόντων.
Ένα σημείο που θέλει προσοχή στην οδήγηση υπό κακές καιρικές συνθήκες είναι τα φώτα της μοτοσυκλέτας. Αφενός θέλουμε να έχουμε σωστή ορατότητα, αλλά πρέπει και να φαινόμαστε καλά στους άλλους χρήστες του δρόμου, έτσι φροντίζουμε να έχουμε τα φώτα μας σε άριστη κατάσταση. Μια ενίσχυση με προβολείς ομίχλης δεν θα είναι καθόλου σπάταλη αν κινούμαστε σε μέρη που τακτικά έχουν συνθήκες χαμηλής ορατότητας.
Αν διαθέτουμε ρυθμιζόμενες αναρτήσεις, λίγο μαλάκωμα στις αποσβέσεις τους θα βοηθήσει κάνοντας τη μοτοσυκλέτα πιο προοδευτική και απορροφώντας λίγο περισσότερο στα γλιστρήματα.
Τέλος, ένα ζωτικής σημασίας εξάρτημα της μοτοσυκλέτας είναι τα ελαστικά, κάτι που θα μας απασχολήσει αναλυτικά αμέσως μετά.
3. Λάστιχα
Αν μη τι άλλο ζούμε σε μια εποχή με μεγάλο εύρος επιλογών, για κάθε δουλειά υπάρχει το κατάλληλο πατούμενο σχεδιασμένο για τις συνθήκες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Στην αγορά υπάρχουν πολλές εναλλακτικές για χειμερινά λάστιχα ως και για τα σκούτερ, με τη συντριπτική τους πλειοψηφία να εστιάζει στην οδήγηση στη βροχή.
Αυτά τα λάστιχα συνήθως σχεδιάζονται με πιο μαλακές γόμες και κατάλληλες προσμίξεις για να θερμαίνονται πιο γρήγορα, καθώς και αυλακώσεις μελετημένες για την ταχεία απαγωγή του νερού.
Το χιόνι από την άλλη είναι κάτι που δεν απασχολεί και πολύ τους κατασκευαστές ελαστικών, πιθανώς με τη λογική πως ο κόσμος δεν καβαλά συνήθως σε τέτοιες συνθήκες – μιλάμε πάντα για λάστιχα δρόμου.
Η χιονισμένη άσφαλτος είναι πολύ διαφορετικό φρούτο από το χιονισμένο χώμα, εδώ τα καρφιά δεν είναι καν επιλογή, όπως δεν είναι και τα τυπικά σπορ λαστιχάκια που βάλαμε για να στρίβουμε τον υπόλοιπο χρόνο.
Υπάρχουν δύο πολύ σοβαρά προβλήματα. Πρώτον, αυτός ο πολύ χαμηλός συντελεστής τριβής που κάνει την πρόσφυση να μοιάζει με φευγαλέα οπτασία. Δεύτερον, η χαμηλή θερμοκρασία του εδάφους που κρατά τα λάστιχα κρύα και εκτός του λειτουργικού του εύρους.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να φοράμε χειμερινά λάστιχα στο δίκυκλό μας τις κρύες εποχές του χρόνου. Θα βάλουν θερμότητα στη γόμα τους πιο εύκολα στο παγωμένο έδαφος και θα βρουν πρόσφυση καλύτερα εκεί που το καθάρισμα του νερού απ΄το πέλμα είναι βασικό συστατικό της επιτυχίας.
Σε κάποιες χώρες μάλιστα η χρήση τους είναι υποχρεωτική τους κρύους μήνες (συνήθως από Νοέμβριο ως Απρίλιο), όπως είναι και η αφαίρεσή τους τον υπόλοιπο χρόνο.
Να σημειώσουμε πως σε κάποιες περιπτώσεις ελαστικών με ένδειξη M/S (λάσπη και χιόνι) η προτεινόμενη πίεση για χρήση σε χιόνι είναι λίγο χαμηλότερη από αυτή σε στεγνή άσφαλτο, όπως λ.χ. συμβαίνει με τα Anlas Winter Grip κατά 0.2 bar ή σχεδόν 3 psi. Καλό είναι να συμβουλεύεστε τις οδηγίες του εκάστοτε κατασκευαστή του ελαστικού για τη σωστή του χρήση ώστε να αποδώσει τα μέγιστα ως σχεδιάστηκε.
4. Οδήγηση
Ντυθήκαμε καλά, ετοιμάσαμε τη μοτοσυκλέτα, φεύγουμε. Ήδη έχουμε δει πως η έννοια “ζεσταίνω λάστιχα” εδώ αποκτά μια άλλη χρονική διάσταση, καθώς το παγωμένο έδαφος θα κάνει ό,τι μπορεί για να ρουφήξει την όποια θερμότητα παράγεται από το ελαστικό μέσω της τριβής.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως σε μια τυπική διαδρομή στην πόλη, ειδικά αν αυτή δεν περιλαμβάνει δρόμο ταχείας κυκλοφορίας, τα λάστιχα μπορεί να μη φτάσουν ποτέ σε θερμοκρασία λειτουργίας.
Προσθέτουμε σε αυτό και το αναπόφευκτο δεδομένο της πάμφτωχης πρόσφυσης, για να αντιληφθούμε πως αυτό που απαιτείται είναι βελούδινος δεξιός καρπός σε κρυστάλλινη γκαζιέρα.
Οι συνθήκες καλούν για πολύ απαλό χειρισμό του γκαζιού και ανάλογη συμπεριφορά και σε όλες τις πλευρές της οδήγησης: φρένα, στρίψιμο, αλλαγές κατεύθυνσης.
Επίσης, σε τέτοιες συνθήκες ηλεκτρονικά συστήματα όπως το ABS και το traction control έρχονται σε δύσκολη θέση, συχνά επεμβαίνοντας πολύ πρόωρα καθώς το να σπάσει η πρόσφυση σε οποιοδήποτε λάστιχο είναι πλέον πανεύκολη διαδικασία.
Αν διαθέτουμε μοτοσυκλέτα με δυνατότητα ρύθμισης των ηλεκτρονικών της, η επιλογή της πιο ήπιας χαρτογράφησης, συνήθως Rain ή Urban, θα κάνει το γκάζι πιο συνεργάσιμο και γραμμικό. Αντίστοιχα τα προγράμματα riding modes συχνά περιλαμβάνουν ένα ολοκληρωμένο σετ ρυθμίσεων που δένει πολλές παραμέτρους σε έναν σκοπό, από τα ABS και TC, ως το φρένο κινητήρα και την απόκριση στο γκάζι.
Η σύνεση είναι ο καλύτερος σύμβουλος όταν αντιμετωπίζουμε έλλειψη πρόσφυσης. Διατηρούμε χαμηλή σχετικά ταχύτητα και φροντίζουμε να έχουμε άφθονο χώρο για φρενάρισμα. Οι άγκυρες δεν πιάνουν στο χιόνι, το μόνο που κάνουν είναι να ενεργοποιούν νωρίς και απότομα το ABS με αποτέλεσμα να μην έχουμε ουσιαστικά φρένο – και πέφτουμε από μπροστινό αν η μοτοσυκλέτα δεν έχει ABS ή έστω ένα συνδυασμένο σύστημα (CBS) που να δουλεύει σωστά. Μόνο με προοδευτικά φρένα σταματάμε με ασφάλεια, όπερ σημαίνει μισούμε ως το μεδούλι τις απρόοπτες καταστάσεις και τα φρένα πανικού.
Προσεγγίζουμε τη στροφή επιφυλλακτικά και επιλέγουμε απλωτές γραμμές, χαμηλή ταχύτητα και την ελάχιστη δυνατή κλίση, ώστε να μη ζητήσουμε από το λάστιχό μας πράγματα που δεν μπορεί να παραδώσει.
Γενικότερα, όσο λιγότερη πρόσφυση μας παρέχει ο δρόμος, τόσο περισσότερο πρέπει να χρησιμοποιούμε το μυαλό για να εξασφαλίσουμε πως θα παραμείνουμε από πάνω στη μοτοσυκλέτα.
Και καλό θα ήταν να έχουμε υπόψη πως όπου υπάρχει χιονοκάλυψη του δρόμου, κάποια στιγμή θα υπάρξει και πάγος.
5. Μην καβαλήσεις!
Τελικά στις επισκέψεις ακραίων καιρικών φαινομένων – όπως καλή ώρα η Μήδεια – η απόλυτη συμβουλή για την ασφάλεια μας είναι μία: μην καβαλήσεις αν δεν είναι απολύτως απαραίτητο.
Κι αν θες να παίξεις στο χιόνι με τη μοτοσυκλέτα, βγες από την πόλη, φόρεσε τα κατάλληλα λάστιχα, εξοπλίσου με πλήρη προστατευτικά και καλή διασκέδαση – όπως ακριβώς κάνει ο Βασίλης Σιαφαρίκας με την Africa Twin στην κεντρική φωτογραφία.
