Του Κωνσταντίνου Μητσάκη

Για να μην με φάνε οι αρκούδες της Σιβηρίας και να φτάσω ζωντανός στο Βλαδιβοστόκ, χρειάστηκε να διατρέξω κακοτράχαλους χωματόδρομους, να επισκευάσω μια στραπατσαρισμένη ρόδα και να οδηγήσω για πάμπολλα χιλιόμετρα χωρίς μπροστινές αναρτήσεις. Παρεμπιπτόντως, έδωσα και χαιρετίσματα στον Τζένγκις Χαν!

Τρεις μέρες, 740km

Εγκαταλείποντας το επόμενο πρωινό τα αστικά όρια της πόλης Κουργκάν με προορισμό την Omsk (Όμσκ), 540 km ανατολικά, το ομολογουμένως τρομακτικό μέγεθος της απέραντης σιβηρικής μοναξιάς άρχισε σταδιακά να με τυλίγει. Με δεδομένη την αραιοκατοίκιση της περιοχής, αγροτικοί οικισμοί σε απόσταση 70-80 km θεωρούνταν μόλις γειτονικοί! Αυτό που λέμε στην Ελλάδα «το διπλανό χωριό»!

Σε αλλοτινές εποχές η Όμσκ, μια από τις παλαιότερες πόλεις της Σιβηρίας με τριάμισι αιώνες ζωής, αποτελούσε έναν ιδιαίτερα δημοφιλή τόπο εξορίας για χιλιάδες αντικαθεστωτικούς, συμπεριλαμβανομένου και του Ρώσου συγγραφέα Ντοστογιέφσκι. Σήμερα η Όμσκ, που καθρεπτίζεται στα –όχι και τόσο καθαρά– νερά του ποταμού Ίρτις, θεωρείται η πύλη της Σιβηρίας. Φιλοξενεί περί τους 1.500.000 κατοίκους και στην ευρύτερη περιοχή της εδρεύουν αρκετές βαριές βιομηχανικές μονάδες, όπως διυλιστήρια πετρελαίου και αυτοκινητοβιομηχανίες.
Εδώ σταμάτησα για μια τριήμερη ξεκούραση και ανασυγκρότηση εν’ όψη των επόμενων σιβηρικών χιλιομέτρων. Και φυσικά, δεν μπορούσα να μην περιπλανηθώ στο καλαίσθητα διαμορφωμένο κέντρο της πόλης, που κατακλυζόταν από ένα πλήθος επιβλητικών αρχιτεκτονημάτων του 18ου και 19ου αιώνα. Η πύλη της Σιβηρίας κέρδισε τον θαυμασμό και την προτίμησή μου!

Όμσκ-Νοβοσιμπίρσκ: τρεις μέρες για 740 km! Από τις χειρότερες εμπειρίες που είχα πάνω στην υπερσιβηρική διαδρομή. Από λάθος πληροφορίες, βρέθηκα να οδηγώ στα πρώτα 250 km της διαδρομής πάνω σε μια χωμάτινη παρακαμπτήρια μήκους 85 km, με ελάχιστη κίνηση και λίγα χωριά καθ’ οδόν. Όλα ήταν υπό έλεγχο, μέχρι που έπιασε …βροχή.

Η βοήθεια του Ιγκόρ

Ήθελα άλλα 35 km για να πατήσω ξανά άσφαλτο, αλλά εδώ ήταν που την «πάτησα»! Ο δρόμος σ’ ένα σημείο του είχε μετατραπεί σε βούρκο, με αποτέλεσμα η μοτοσυκλέτα κυριολεκτικά να ακινητοποιηθεί στις λάσπες. Είχαν ωστόσο προηγηθεί και δυο μεγαλοπρεπέστατες πτώσεις μου μέσα στις λάσπες με αρκετά χιλιόμετρα (δίχως ευτυχώς να προκληθούν σοβαρές ζημιές στην μοτοσυκλέτα), αφού ο δρόμος γλιστρούσε τρομερά.

Αν και είχα βγάλει το μπροστινό φτερό, η λάσπη κατάφερε να «φρακάρει» ακόμα και το πίσω ψαλίδι. Αδυνατώντας να απελευθερώσω την μοτοσυκλέτα (το μεγάλο μειονέκτημα του να ταξιδεύεις μόνος σου), την άφησα τελικά στο έλεος του Θεού και επέστρεψα πίσω στο κοντινότερο χωριό για να ζητήσω βοήθεια, διανύοντας μια απόσταση 5 km με τα πόδια!

Ο Ιγκόρ ήταν ο μοναδικός κάτοικος του μικρού χωριού που διέθετε φορτηγό και  προσφέρθηκε να με βοηθήσει. Αφού κατάφερα με πολύ αγωνία να του εξηγήσω -στη νοηματική φυσικά- τι μου είχε συμβεί, επιστρέψαμε μαζί  στο σημείο που ήταν ακινητοποιημένη η μοτοσυκλέτα. Μετά από μια ώρα καταφέραμε τελικά να την απεγκλωβίσουμε και να την μεταφέρουμε με το φορτηγό πίσω στο χωριό. Και επειδή στην κατάσταση που βρισκόταν τόσο ο οδηγός, όσο και η μοτοσυκλέτα, ήταν αδύνατον να συνεχιστεί το ταξίδι, αποδέχτηκα δίχως πολλές αντιρρήσεις την πρόσκληση φιλοξενίας του Ιγκόρ και της οικογένειάς του.

Την επόμενη μέρα, παρέα με τον Βλαντιμίρ, τον μεγάλο γιο του Ιγκόρ, ασχοληθήκαμε με τον καθαρισμό της μοτοσυκλέτα (που είχε μετατραπεί σ’ ένα σουρεαλιστικό άγαλμα λάσπης) και μεριμνήσαμε για την αποκατάσταση των ζημιών της (σπασμένο φλάς, στραβωμένο τιμόνι, ξεβιδωμένη βάση βαλίτσας, σπασμένο πίσω φανάρι). Λίγο νωρίτερα, είχα επισκεφθεί το τοπικό αγροτικό ιατρείο, όπου μού περιποιήθηκαν το επιπόλαιο θλαστικό τραύμα στην ποδοκνημική άρθρωση, που είχε προκληθεί από τις δυο πτώσεις.

“Όχι άλλα λάθη!”

Με τραυματισμένη τη μοτοσυκλετιστική μου περηφάνια, και αφού αποχαιρέτησα με ανάμεικτα συναισθήματα τον Ιγκόρ και την οικογένειά του, επέστρεψα πίσω στο Όμσκ, μην πιστεύοντας τι μου είχε συμβεί! Στη σκέψη και μόνο, πως ένα αστείο λάθος παραλίγο να τινάξει στον αέρα όλο το ταξίδι, κόντευα να τρελαθώ! Και τελικά, οδηγώντας την επομένη πάνω στην σωστή οδική αρτηρία, κατάφερα να φτάσω γρήγορα και απροβλημάτιστα στο Νοβοσιμπίρσκ. «Όχι άλλα λάθη!» Το υποσχέθηκα στον εαυτό μου εκείνη την ημέρα!

Το Νοβοσιμπίρσκ, που εκτελεί χρέη άτυπης διοικητικής πρωτεύουσας της Σιβηρίας, αποτελεί το βασικότερο συγκοινωνιακό κόμβο όλης της Σιβηρίας. Δημιουργήθηκε το 1893 δίπλα στις όχθες του ποταμού Ομπ, αρχικά ως ένας σταθμός του Υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου και φιλοξενεί σήμερα περί τους 2.500.000 κατοίκους. Τριγυρνώντας για δυο μέρες στα εκτεταμένα πολεοδομικά όρια της σιβηρικής πόλης, με περίσσεια λύπη διαπίστωνα πως ούτε το Νοβοσιμπίρσκ κατάφερνε να ξεφύγει από την αστική αισθητική μετριότητα, ενώ το θολό και αποπνικτικό τοπίο που χαρακτήριζε την πόλη του ποταμού Ομπ, οφειλόταν στη βαριά βιομηχανία που έδρευε στην ευρύτερη περιοχή.  

Σε αντίθεση όμως με την αδιάφορη αρχιτεκτονική προσωπικότητα της σιβηρικής πρωτεύουσας, τα αμέτρητα χωριά της υπερσιβηρικής διαδρομής που με καρτερούσαν πριν και μετά το Νοβοσιμπίρσκ διέθεταν χαρακτήρα και χρώμα, προσφέροντας έτσι απλόχερα γεύση Σιβηρίας. Λιλιπούτειοι οικισμοί με πανέμορφες ξύλινες αγροτικές κατοικίες, των οποίων η εξωτερική όψη ήταν σχεδόν πάντα διακοσμημένη με σκαλιστό ξύλο και ζωηρόχρωμα παραθυρόφυλλα.

Στο Παρίσι της Σιβηρίας

Μετά το Νοβοσιμπίρσκ, σειρά είχε το θρυλικό Ιρκούτσκ να με υποδεχτεί. Η κόκκινη γραμμή του χάρτη περνούσε μέσα από μικρές πόλεις (Acinsk, Kansk, Tulun), αλλά και  μεγάλες (Kemerovo, Krasnoyarsk), για να καταλήξει μετά από περίπου 1.900 km στο Ιρκούτσκ του Μιχαήλ Στρογγόφ. Χρειάστηκαν ωστόσο τέσσερεις μέρες επίπονης οδήγησης για να διατρέξω τη συγκεκριμένη διαδρομή, αφού ο δρόμος παρουσίαζε την όψη ενός απέραντου εργοταξίου. Ο βαρύς σιβηρικός χειμώνας που είχε προηγηθεί, είχε καταστρέψει αρκετά τμήματα του οδικού άξονα, με αποτέλεσμα να βρεθώ αντιμέτωπος με τεράστιες λακκούβες, μισοκατεστραμμένη άσφαλτο, χωμάτινες παρακαμπτήριες οδούς, αρκετή σκόνη και λίγη –ευτυχώς– λάσπη!

Ωστόσο, παρηγοριά στις δυσκολίες του δρόμου πρόσφερε για ακόμα μια φορά η τοπική φύση. Η μεταμόρφωση του φυσικού σκηνικού που βίωσα καθ’ οδόν ήταν πραγματικά εντυπωσιακή και σε τίποτα δεν θύμιζε το τοπίο των προηγούμενων χιλιομέτρων της υπερσιβηρικής διαδρομής. Η γαλάζια μοτοσυκλέτα βρέθηκε να με ταξιδεύει μέσα σε μια πράσινη θάλασσα από αδιαπέραστα δάση, ενώ ο «τραυματισμένος» ασφαλτόδρομος, λησμονώντας την έννοια της ευθείας, χόρευε συνεχώς πάνω σε μικρά βουνά και λόφους και περνούσε μέσα από μικρές γόνιμες κοιλάδες με γραφικά χωριά. Επιτέλους, ξεσκούριασαν τα ρουλεμάν του τιμονιού!

Όχι μόνο τα ρουλεμάν, αλλά και οι αναρτήσεις της μοτοσυκλέτας δούλεψαν πυρετωδώς από το Νοβοσιμπίρκ ως το Ιρκούτσκ. Αυτές άλλωστε δεν είχαν πάψει λεπτό να δουλεύουν! Μέχρι που η μια τσιμούχα της μπροστινής ανάρτησης, κοντά στην πόλη Tulun, κουράστηκε και «παρέδωσε πνεύμα». Τα λάδια που άρχισαν να τρέχουν ήταν τα δάκρυα της μοτοσυκλέτας γι’ αυτήν την απώλεια, ενώ το μήνυμα που πήρα ήταν πως θα έπρεπε να συνεχίσω για το υπόλοιπο του ταξιδιού, ως το Τόκυο, με λαβωμένη μοτοσυκλέτα! Και δυστυχώς, είχα μπροστά μου αρκετά χιλιόμετρα, συμπεριλαμβανομένων και δύσκολων χωματόδρομων!

Η άφιξή μου στο Ιρκούτσκ πραγματοποιήθηκε έξω από κάθε προγραμματισμό, μέσα στα άγρια μεσάνυκτα. Στις 23.45 μ.μ! Αιτία στάθηκε ένα σκασμένο λάστιχο στα τελευταία 120 km της διαδρομής, που με καθυστέρησε αρκετά. «Άντε τώρα να προσανατολιστώ μέσα στα μαύρα σκοτάδια» ήταν η πρώτη μου σκέψη καθώς αντίκριζα από μακριά τα φώτα της πόλης. Αλλά πριν προλάβω να χρησιμοποιήσω το GPS, το πλήρωμα ενός περιπολικού που με σταμάτησε στην είσοδο της πόλης για τον συνήθη έλεγχο, βλέποντας την αξιοθρήνητη κατάσταση που παρουσίαζα, προσφέρθηκε να με οδηγήσει σ’ ένα κεντρικό ξενοδοχείο της
πόλης.

Ανασυγκρότηση στο Ιρκούτσκ

Έστω και μ’ αυτόν τον απρόβλεπτο τρόπο, το Ιρκούτσκ, ο τελικός προορισμός του Μιχαήλ Στρογγόφ, αποτέλεσε μια ταξιδιωτική πραγματικότητα και για μένα, τον κατάκοπο αλλά οπωσδήποτε ευτυχισμένο δίτροχο οδοιπόρο της σιβηρικής γης. Έβλεπα εδώ στο «Παρίσι της Σιβηρίας», το κοντέρ της μοτοσυκλέτας να δείχνει συνολικά 8.870 km από την αρχή του ταξιδιού.

Τριήμερη παραμονή και ανασυγκρότηση στο Ιρκούτσκ. Για τρεις μέρες δεν θα οδηγούσα! Απίστευτο! Το πρόγραμμα, ωστόσο, ήταν αρκετά φορτωμένο, καθώς περιλάμβανε γνωριμία με το κομψό Ιρκούτσκ (την γεμάτη όμορφες γωνιές και ιστορικά κτίσματα πόλη του ποταμού Ανγκάρα, που τόσο με γοήτευσε), αποστολή -μέσω Internet- της εβδομαδιαίας ανταπόκρισής μου στην εφημερίδα «Καθημερινή» σχετικά με την εξέλιξη του ταξιδιού και έναν εξονυχιστικό έλεγχο της μοτοσυκλέτας για να επουλωθούν τυχόν τραύματα προηγούμενων χιλιομέτρων. Επίσης, αξιώθηκα να αλλάξω επιτέλους λάδια και μπουζί.   

Η γνωριμία μου με το Ιρκούτσκ δεν θα μπορούσε όμως να χαρακτηριστεί ολοκληρωμένη αν δεν επισκεπτόμουν τη λίμνη Βαϊκάλη, 60 km νοτιοανατολικά της πόλης. Πρόκειται για τη βαθύτερη και αρχαιότερη λίμνη του κόσμου, με την ηλικία της να χρονολογείται στα 25.000.000 έτη! Περίπου 336 ποτάμια εκβάλλουν στα 31.500 τετρ. χλμ. της λίμνης, όπου κολυμπά η νέρπα, ένα είδος αρκτικής φώκιας. Για τον επιστημονικό κόσμο αποτελεί μυστήριο το γεγονός ότι αρκτικές φώκιες, οι οποίες ζουν μόνο σε αλμυρό νερό, βρίσκονται στα γαλάζια νερά της Βαϊκάλης, 4.000 km νότια του Βορείου Παγωμένου Ωκεανού.

Κράνος, φωτογραφική μηχανή και πορεία λοιπόν για την Βαϊκάλη, προκειμένου να γνωρίσω αυτό το ακατέργαστο υγρό διαμάντι που κατέχει περίοπτη θέση στο θησαυροφυλάκιο της τοπικής φύσης! Εξήντα χιλιόμετρα αργότερα, έπινα χαλαρά τον καφέ μου στον παραλίμνιο τουριστικό οικισμό Listvjanka, έχοντας αφήσει τις αισθήσεις μου να αποτυπώσουν την απαράμιλλη ομορφιά που αντιπροσωπεύει η τεράστια γαλάζια κουκίδα της Βαϊκάλης. Όλα γύρω μου ήταν μια μαγεία, ένα ποίημα! Το βλέμμα μου ταξίδευε συνεχώς, μια στο βάθος του υγρού ορίζοντα και μια πάνω στα καλλίγραμμα κορμιά των Ρωσίδων που απολάμβαναν ακριβώς δίπλα μου τις χαρές της λίμνης και του ήλιου. Αχ, αυτές οι ομορφιές της …Βαϊκάλης.
              

Αντικρουόμενα συναισθήματα

Το τελευταίο βράδυ στο Ιρκούτσκ, όπου κι αν κοίταγα μέσα στο δωμάτιο, παντού υπήρχαν σκορπισμένα πράγματα που με περίμεναν υπομονετικά να τα ξαναβάλω στις αποσκευές. Δεν βαριόμουν να το κάνω, αλλά εδώ και ώρα ταξίδευα νοερά στα μονοπάτια του χάρτη, που ήταν απλωμένος πάνω στο κρεβάτι. Όχι, δεν μελετούσα τη διαδρομή της επόμενης μέρας. Αντίθετα, χάζευα το γεωγραφικό μου στίγμα και την απόσταση που με χώριζε από την Ελλάδα, μετά από 23 μέρες ταξιδιού. «Αν συμβεί κάτι εδώ, θα με φάνε οι αρκούδες…», ήταν η πρώτη …αισιόδοξη σκέψη που έκανα, μόλις συνειδητοποίησα πως βρισκόμουν στην καρδιά της Σιβηρίας, 8.870 km μακριά από το σπίτι μου!

Στιγμιαία, ένιωσα ένα αδιόρατο αίσθημα φόβου να με κυριεύει! Βαθειά, στο πίσω μέρος του μυαλού μου, πάντα υπάρχουν φωλιασμένα ψήγματα φόβου και αγωνίας, που προσπαθούν σε κάθε ταξίδι να βγουν στην επιφάνεια. Θα ήμουν ψεύτης αν ισχυριζόμουν πως δεν φοβάμαι. Απλά, έχω μάθει να μην αφήνω το φόβο να με κυριεύει και να καθορίζει τις αποφάσεις μου. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, το αντίδοτο στο φόβο που ένιωθα να με ακουμπά, άκουγε στο όνομα Βλαδιβοστόκ!

Διαπιστώνοντας πως είχαν απομείνει μόλις 3.400 km για την ολοκλήρωση του υπερσιβηρικού μου οδοιπορικού, ένα ανυπέρβλητο αίσθημα ψυχικής ανάτασης και ευφορίας με πλημμύρισε και πάλι, διώχνοντας μακριά κάθε τρομολαγνική σκέψη για τις αιμοδιψείς αρκούδες της Σιβηρίας. Με τα μάτια της φαντασίας, στο βάθος του ταξιδιωτικού μου ορίζοντα άρχιζα πλέον να βλέπω μόνο Βλαδιβοστόκ: «Κακές αρκούδες, εμένα δεν θα με φάτε!»

Ενδόμυχα πάντως ανησυχούσα, αν και δεν ήθελα να το παραδεχτώ! Αυτή η πάλη των αντικρουόμενων συναισθημάτων, μέρα με την μέρα γιγαντωνόταν μέσα μου και με ταλάνιζε αφόρητα! Βλέπετε, είχα πια μάθει πως εδώ στην Σιβηρία η κάθε μέρα ήταν απρόβλεπτη. Γι’ αυτό άλλωστε είχα σταματήσει προ πολλού να κάνω προβλέψεις για τις ώρες οδήγησης, για την κατάσταση των δρόμων, για τις χιλιομετρικές αποστάσεις, για τις διανυκτερεύσεις, για την επόμενη μέρα…Ήταν ανώφελο! Και δυστυχώς, τα γεγονότα που βίωσα στα τελευταία 3.400 σιβηρικά χιλιόμετρα, ως τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού, δικαίωσαν απόλυτα τα παραπάνω περί προβλεψιμότητας!

Κομμένες ακτίνες

Περίπου 445 km χώριζαν το Ιρκούτσκ από την Ulan-Ude (Ουλάν-Ουντέ), την επόμενη πόλη που θα με φιλοξενούσε. Μια καταπράσινη ορεινή διαδρομή 70 km ανέλαβε να με φυγαδεύσει από τα αστικά όρια του Ιρκούτσκ, ενώ στα επόμενα 240 km ο οδικός άξονας ακολουθούσε πιστά την ακτογραμμή της Βαϊκάλης. Εδώ πλέον, το γενναιόδωρο πράσινο της φύσης «μπερδευόταν» προκλητικά με το βαθύ γαλάζιο της απέραντης σιβηρικής λίμνης, που αποτελεί σημείο αναφοράς ενός τόπου απλόχερα προικισμένου με ανυπέρβλητο φυσικό κάλλος. Την ειδυλλιακή φαντασμαγορία της φύσης συμπλήρωναν ο δασωμένος όγκος του όρους Sohor που ορθωνόταν δίπλα στα  νερά της Βαϊκάλης, οι μικροί οικισμοί που ακουμπούσαν πάνω στο ακυμάτιστο σεντόνι της και οι λίγοι ψαράδες που εκμεταλλεύονταν τα άφθονα αλιεύματα της λίμνης. Παραστάσεις ακριβοθώρητες, ενός τόπου μακρινού, ενός τόπου μυθικού, που τόσο ποθούσα να ανακαλύψω. Γι’ αυτές άλλωστε τις σπάνιες εικόνες είχα ταξιδέψει ως εδώ!

Δυστυχώς, η μαγεία της διαδρομής έμελλε να χαλάσει με τρόπο δραματικό! Μια απροσεξία μου, σε συνδυασμό με την κούραση των χιλιομέτρων, με «έσπρωξαν» να πέσω μέσα σε μια αθέατη τρύπα του δρόμου, με αποτέλεσμα να στραβώσει ο μπροστινός τροχός και να σπάσουν δυο ακτίνες! Από τον παράδεισο που ήμουν, βρέθηκα μεμιάς στη κόλαση! Η πρώτη μεγάλη ατυχία της ημέρας! Παρά τον τεράστιο εκνευρισμό και την αγωνία μου, κατάφερα σιγά-σιγά να προσεγγίσω την  κοντινή κωμόπολη Babuskin, όπου και έκανα μια πιο ψύχραιμη αποτίμηση της κατάστασης. Εντάξει, δεν είχε έρθει το τέλος του κόσμου, αλλά ο τροχός της μοτοσυκλέτας έπρεπε οπωσδήποτε να επισκευαστεί. Τέτοια όμως δυνατότητα –όσο και αν έψαξα– δεν υπήρχε στην μικρή κωμόπολη. Η δεύτερη μεγάλη ατυχία της ημέρας. Έπρεπε λοιπόν να δράσω πιο δυναμικά, για να μην με φάνε οι αρκούδες!

Κόστος σε χρόνο

Αφού κατέλυσα σ’ ένα μικρό ξενοδοχείο, έβγαλα τον τροχό, πήρα τις εφεδρικές ακτίνες –που ευτυχώς είχα μαζί μου– και πήγα στον σιδηροδρομικό σταθμό για να επιστρέψω με το τρένο στο Ιρκούτσκ. Επόμενο δρομολόγιο για Ιρκούτσκ; Νωρίς το επόμενο πρωινό! Η τρίτη μεγάλη ατυχία της ημέρας. Απορώ τελικά πως γλίτωσα το εγκεφαλικό εκείνη την ημέρα!

Δυο εικοσιτετράωρα αργότερα, ο τροχός –επισκευασμένος και ευθυγραμμισμένος– έπαιρνε ξανά τη θέση του στη μοτοσυκλέτα και το χαμόγελο επέστρεφε και πάλι στα χείλη μου. Άλλη μια γερή τρικλοποδιά ξεπεράστηκε, με τίμημα όμως πολύτιμο χρόνο και μεγάλη ψυχολογική «φθορά». Ιρκούτσκ - Ουλάν-Ουντέ: τρεις μέρες για 445 km! Μίλησε κανείς για προβλεψιμότητα;

Η Ουλάν-Ουντέ, που βρισκόταν 220 km βόρεια της συνοριακής γραμμής με την Μογγολία, ανέκαθεν αποτελούσε τον σπουδαιότερο συγκοινωνιακό και εμπορικό κόμβο προς και από τη Μογγολία και την Κίνα. Δεν ήταν τυχαίο άλλωστε το γεγονός πως, περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της πόλης, είχα έντονη την αίσθηση ότι βρισκόμουν στη …Μογγολία. Βλέπετε, η συντριπτική πλειοψηφία των ντόπιων ανήκουν στη φυλή Μπαρουίτ, γηγενείς με έντονα μογγολικά ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά.

Το σημαντικότερο πάντως αξιοθέατο της Ουλάν-Ουντέ, το οποίο έσπευσα αμέσως να απαθανατίσω φωτογραφικά, ήταν η προτομή του Λένιν, η μεγαλύτερη παγκοσμίως, που ορθωνόταν στην κεντρική πλατεία της πόλης. Η Ουλάν-Ουντέ όμως, εκτός από πρωτεύουσα της σιβηρικής επαρχίας Μπαρουίτ, αποτελεί και τη μοναδική κοιτίδα του βουδισμού στην αχανή σιβηρική γη. Γι’ αυτόν άλλωστε το λόγο ταξίδεψα 45 km νοτιοδυτικά της πόλης, στην περιοχή Ivolginsk, όπου επισκέφθηκα τους περίτεχνους βουδιστικούς ναούς (Ivolga Datsan) που κτίστηκαν το 1946.

Στην γη του Τζένγκις Χαν

Ο πειρασμός ήταν μεγάλος, όπως δυνατή ήταν και η πρόκληση που αντιπροσώπευε μια βόλτα στην κοντινή Μογγολία. Δεν το πολυσκέφθηκα. Πάντα ήθελα άλλωστε να βάλω «ρόδα» στη γη του Τζένγκις Χαν. Και τώρα που είχα όλες τις προϋποθέσεις να πραγματοποιήσω άλλη μια ταξιδιωτική μου φαντασίωση, ποιος με κρατούσε! Για να μεταβώ όμως στην Μογγολία, έπρεπε να θυσιάσω χρόνο από το συνολικό πρόγραμμα του ταξιδιού, κάτι το πολύ δύσκολο! Πήρα αμέσως χαρτί και μολύβι και μετά από έναν αρκετά προσεκτικό υπολογισμό, διαπίστωσα περιχαρής ότι μπορούσα τελικά να ξεκλέψω 3-4 μέρες για να πραγματώσω την μογγολική παράκαμψη. Χρόνος που έφτανε όμως μόνο για να επισκεφθώ την πρωτεύουσα της χώρας. Πάλι καλά! Πορεία λοιπόν για Μογγολία, με προορισμό την Ουλάν-Μπατόρ, 560 km νότια της Ουλάν-Ουντέ. Τζένγκις Χαν, σου έρχομαι…

Επί αιώνες, η Μογγολία αποτελούσε επαρχία της Κίνας, από την οποία ανεξαρτητοποιήθηκε το 1921 με τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης. Για περίπου 70 χρόνια, η Ρωσία κατάφερε να διατηρήσει την Μογγολία στην σφαίρα επιρροής της και την κατέστησε ένα κράτος-δορυφόρο της. Μετά όμως την κατάρρευση του κομμουνισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Μογγολία απαρνήθηκε τη σοσιαλιστική της ταυτότητα και γύρισε οριστικά σελίδα στην ιστορία της.

Έχοντας επίγνωση του κομμουνιστικού παρελθόντος της Μογγολίας, που για δεκαετίες αποτελούσε μια δύσκολα προσβάσιμη -για τους ξένους επισκέπτες- χώρα, προσέγγιζα εκείνο το πρωινό τη μογγολική παραμεθόριο περιοχή. Παρά τις όποιες επιφυλάξεις μου, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες στα σύνορα δεν με καθυστέρησαν διόλου. Οι Μογγόλοι τελωνιακοί, αρκετά πρόθυμοι και φιλικοί, έσπευσαν να με εξυπηρετήσουν αμέσως και καλωσόρισαν τον Έλληνα ταξιδιώτη στη χώρα της Μητέρας-Μογγολίας δωρίζοντας μου ένα παραδοσιακό καπέλο της πατρίδας τους!

Σιβηρία σου έρχομαι…

Ένα χαμηλό ανάγλυφο λόφων και βουνών, με περιορισμένη βλάστηση, φιλοξενούσε την πορεία της ασφάλτινης λωρίδας προς την Ουλάν-Μπατόρ. Με αφετηρία τις άγονες αυτές εκτάσεις της Κεντρικής Ασίας, οι αιμοδιψείς νομαδικές ορδές του Τζένγκις Χαν αρχικά, και του Ταμερλάνου μεταγενέστερα, ξεκίνησαν το κτίσιμο  αυτοκρατοριών, σκορπίζοντας τον τρόμο και το θάνατο. Οι δύο θρυλικοί Μογγόλοι στρατηλάτες-αυτοκράτορες πέρασαν στο πάνθεο της τοπικής ιστορίας, όταν η ανίκητη πολεμική τους μηχανή κατάφερε να καταστήσει την Μογγολία κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, κέντρο μιας τεράστιας αυτοκρατορίας που εκτεινόταν από την Κίνα μέχρι την Πολωνία.

Η απέριττη Ουλάν-Μπατόρ ήταν μια σκέτη απογοήτευση, αφού και εδώ, οι Ρώσοι τεχνοκράτες είχαν βάλει το χεράκι τους, με αποτέλεσμα να αντικρίσω την γνωστή εικόνα μιας απρόσωπης και τετραγωνισμένης πολιτείας, σοβιετικής αρχιτεκτονικής έμπνευσης. Ίσως να είχαν δίκαιο τελικά οι ντόπιοι, που ένα μεγάλο ποσοστό  προτιμούσε την θαλπωρή της γιούρτας (σκηνή) από τους πέτρινους τοίχους ενός διαμερίσματος! Ήταν αστείο ωστόσο το θέαμα που αντίκριζα σε διάφορα σημεία της Ουλάν-Μπατόρ, γιούρτες να συνυπάρχουν δίπλα σε πολυώροφα κτήρια, μέσα στο κέντρο της πόλης.

Η επιστροφή μου από την Ουλάν-Μπατόρ στην Ουλάν-Ουντέ έγινε πάνω στην ίδια διαδρομή. Ωστόσο, 150 km πριν την συνοριακή γραμμή, εγκατέλειψα τον κεντρικό οδικό άξονα και ακολουθώντας για περίπου 30 χλμ. ένα βατό χωματόδρομο έφτασα στο βουδιστικό μοναστήρι Amarbayasgalant, ένα από τα παλαιότερα (ιδρύθηκε το 1737) και σημαντικότερα της Μογγολίας. Οι διηγήσεις άλλων ταξιδιωτών που συνάντησα στην Ουλάν-Μπατόρ και οι παροτρύνσεις αρκετών ντόπιων με «έσπρωξαν» να κατευθυνθώ εκεί.

Κτισμένο στην αγκαλιά ενός υποβλητικού ορεινού τοπίου, το μοναστικό οικοδόμημα Amarbayasgalant με τους ευγενικότατους μοναχούς, τους εξαίσιους θρησκευτικούς θησαυρούς που έκρυβε και την κατανυκτική ατμόσφαιρα του ιερού χώρου, ήταν μια αποκάλυψη συγκλονιστική που άξιζε την ταλαιπωρία του χωματόδρομου. Διανυκτέρευση στο μοναστήρι και πορεία την επομένη για Ουλάν-Ουντέ. Σιβηρία, σου έρχομαι και πάλι…

Φωτογραφίες