Κείμενο / φωτό: Κωσταντίνος Μητσάκης, Όλγα Παπαδόγιαννη

Δεκάδες πτώματα από καγκουρό δέσποζαν στις άκρες του δρόμου (τα μακάβρια απομεινάρια της μοιραίας συνάντησης των συμπαθητικών ζώων με κάποιο τροχοφόρο), ενώ κάποια λιγοστά διερχόμενα road trains έσερναν νωχελικά την σιδερένια τους σκιά πάνω στο γκρίζο χαλί του Barkley Hwy. Επαναλαμβανόμενες εικόνες που αντικρίζαμε εκείνο το κρύο πρωινό στην πορεία μας από τον οικισμό Camooweal προς στη διασταύρωση του Barkley Hwy με τον Stuart Hwy, τον κεντρικό οδικό άξονα που διασχίζει από βορρά προς νότο την Αυστραλία ενώνοντας το Darwin με την Adelaide.

Απέραντες ευθείες

Όπως όλες τις προηγούμενες μέρες, τα χιλιόμετρα στο ταξίδι της ανίας και της ευθείας περνούσαν αργά και βασανιστικά. Μια αδιάφορη χλωρίδα χαμηλής θαμνώδους βλάστησης –με κάποιες λιγοστές συστάδες δέντρων– εξακολουθούσε για πολλοστή μέρα να αποκοιμίζει τις αισθήσεις μας. Μάταια περιμέναμε από το οικοσύστημα της τοπικής φύσης να κάνει την πολυπόθητη έκπληξη. Τη μόνη διαφοροποίηση που καταγράψαμε ήταν το πέρασμά μας από την πολιτεία Queensland στη γειτονική Northern Territory. Μια ολιγόλεπτη στάση, κάποιες αναμνηστικές φωτογραφίες μπροστά στις πινακίδες, για να αφεθούμε και πάλι αδιαμαρτύρητα στη καταθλιπτική μοναξιά του δρόμου. Μιλάμε για τρομακτική μοναξιά!

Σκεφτείτε ότι η Αυστραλία έχει έκταση λίγο μικρότερη από την Ευρώπη και φιλοξενεί μόλις 18.000.000 κατοίκους. Από αυτούς, οι 17.850.000 προτιμούν τις παράκτιες περιοχές όπου είναι κτισμένα όλα σχεδόν τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, ενώ  μόνο 150.000 Αυστραλοί βρίσκονται εγκαταστημένοι στα αχανή όρια της Outback. Δεν είναι ανέκδοτο, αλλά γαιοκτήμονες των οποίων τα αγροκτήματα απέχουν 200-300 χλμ. θεωρούνται …γείτονες!

Απανωτά κορναρίσματα και μακρόσυρτες κραυγές θριάμβου συνόδευσαν την άφιξή μας στη διασταύρωση του Stuart Hwy εκείνο το απόγευμα. Η παρουσία μας στον κεντρικό οδικό άξονα που διασχίζει από βορρά προς νότο την Αυστραλία ήταν πλέον γεγονός. Ο Stuart Hwy, που έχει συνολικό μήκος περίπου 3.100 χλμ., χαράχτηκε πάνω στην πρωτότυπη διαδρομή του Άγγλου εξερευνητή John McDouall Stuart, του πρώτου λευκού που διέσχισε επιτυχώς την αυστραλιανή ήπειρο από το νότο προς το βορρά και εξερεύνησε την Κεντρική Αυστραλία. Ο πρωτοπόρος εξερευνητής ξεκίνησε από τη Port Augusta στις 11/2/1861 και κατάφερε να φτάσει στην περιοχή του σημερινού Darwin στις 24/7/1862. Το παράτολμο εγχείρημα του John McDouall Stuart συνοδεύτηκε με την ίδρυση αρκετών αποικιακών καταυλισμών και την κατασκευή ένδεκα σταθμών της Overland Telegraph Line. Την ολοκληρωμένη ασφάλτινη μορφή του, ο Stuart Hwy την έλαβε μόλις το 1988.
 

Όταν ο διάβολος έχει κέφια

Η πυξίδα μας στράφηκε πλέον νότια και ο Stuart Hwy ανέλαβε να μας οδηγήσει τις επόμενες μέρες, αρχικά στη κωμόπολη Tennant Creek και κατόπιν στη πόλη Alice Springs, που απείχαν 20 χλμ. και 550 χλμ. αντίστοιχα από το σημείο της διασταύρωσης. Η απρόσωπη Tennant Creek των 3.500 κατοίκων, που ξεκίνησε τη ζωή της το 1872 ως ένας τηλεγραφικός σταθμός στην επικοινωνία Βορρά-Νότου, συνδέθηκε στη μνήμη μας με τη γνωριμία του Βαγγέλη και της Αναστασίας Συμεωνίδου, Ελληνο-Αυστραλοί τρίτης γενιάς, Λάκωνες στην καταγωγή. Οι δύο συμπατριώτες μας, βλέποντας την πινακίδα κυκλοφορίας της μοτοσυκλέτας που ήταν παρκαρισμένη έξω από το ξενοδοχείο, έψαξαν και τελικά μας εντόπισαν.

Για δύο μέρες έγιναν οι ξεναγοί, αλλά και οι οικοδεσπότες μας, αφού απαίτησαν επίμονα –και το κατάφεραν– να αφήσουμε το ξενοδοχείο και να μείνουμε στο σπίτι τους. Ο Βαγγέλης και η Τασία ήταν ιδιοκτήτες ενός από τα μεγαλύτερα Super-market του Tennant Creek και προτιμούσαν να πηγαίνουν κάθε 2-3 χρόνια στην πατρίδα για διακοπές παρά να γυρνούν την Αυστραλία. Συνδεθήκαμε πολύ στενά μαζί τους, αφού κατάφεραν να μας χαρίσουν τις καλύτερες αναμνήσεις. Κλασική ελληνική φιλοξενία, γεύσεις από Ελλάδα, ατελείωτες συζητήσεις και γέλια.
                                             
Ανάμεσα στα δύο αστικά κέντρα της Κεντρικής Αυστραλίας ανακαλύψαμε τον υπέροχο πέτρινο κόσμο των Devil’s Marbles. Αμέτρητοι κόκκινοι γρανιτένιοι ογκόλιθοι σε ακανόνιστους σωρούς απλώνονταν σε μεγάλη έκταση, συνιστώντας ένα εξωπραγματικό θέαμα μέσα στο ερημικό τοπίο της Outback. Ήταν άλλη μια θαυμάσια έκπληξη του τοπικού οικοσυστήματος, το οποίο έχει καταφέρει να παραμείνει αναλλοίωτο για χιλιετίες ολόκληρες. Σ’ αυτό βοήθησε, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το γεγονός ότι πριν από 65.000.000 χρόνια η Αυστραλία αποσπάστηκε από την αρχαία ενιαία ήπειρο (Παγγαία) και απομονώθηκε στο νότιο ημισφαίριο της γης, κυκλωμένη από τις μεγάλες ωκεάνιες μάζες. Η εξέλιξη αυτή λειτούργησε όμως καθοριστικά στην ανάπτυξη και διατήρηση ενός ξεχωριστού οικοσυστήματος, με μοναδικά στον κόσμο είδη όπως το καγκουρό και το κοάλα.

Κόκκινη καρδιά

Η πόλη Alice Springs, ένα σημαντικό αναπτυσσόμενο αστικό κέντρο της Outback με 25.000 κατοίκους, ιδρύθηκε το 1888 σε κοντινή απόσταση από τον τηλεγραφικό σταθμό της Overland Telegraph Line. Βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα νότια από το γεωγραφικό σημείο της νοητής παρουσίας του Τροπικού του Αιγόκερου, εκεί όπου φωτογραφηθήκαμε μπροστά στο σχετικό μνημείο, για να περάσουμε στη συνέχεια από τη Διακεκαυμένη στην Εύκρατη ζώνη του νοτίου ημισφαιρίου.
Για την πλειοψηφία των ταξιδιωτών, η πόλη Alice Springs αντιπροσωπεύει τη ξεκούραση και την ανασυγκρότηση μετά από μια πολυήμερη περιπλάνηση στην αχανή Outback, ένα ρόλο που έπαιξε και για μας. Μετρούσαμε ήδη 5.600 χλμ. από την αρχή του ταξιδιού και ήταν καιρός για το πρώτο σέρβις: αλλαγή λαδιών, καθάρισμα του φίλτρου αέρα, μπουζί, έλεγχος μπαταρίας, σφίξιμο αλυσίδας …και συνεχίζουμε!

Ήμασταν όμως κοντά στο Ayers Rock, την κόκκινη καρδιά της Αυστραλίας. Εδώ, στη σκονισμένη Alice Springs, έντονα όσο ποτέ άλλοτε νιώθαμε τους ρυθμικούς κτύπους της, που μας καλούσε να ζήσουμε την μεγάλη πρόκληση που αντιπροσωπεύει το κόκκινο, ανυπέρβλητο υπερθέαμα της Κεντρικής Αυστραλίας. Ο ιερός μονολιθικός βράχος των Αβοριγίνων (Uluru) μας περίμενε…

Αφού αγγίξαμε με ιερό σεβασμό την κόκκινη καρδιά του μεγάλου νησιού, στραφήκαμε κατόπιν στα έγκατα της αυστραλιανής γης ψάχνοντας για χρυσό και οπάλιο. Αντί για χρυσάφι όμως βρήκαμε σιωπή και αφόρητη μοναξιά στις ατέρμονες ευθείες της Nullarbor Plan. Ήταν το τίμημα για να φτάσουμε στη μακρινή Δύση της Αυστραλίας.

 «...Η αναρρίχηση στο Ayers Rock-Uluru, αντιπροσωπεύει για μας την ιερή διαδρομή ανάβασης που πραγματοποιούσαν οι πρόγονοί μας πάνω στον κόκκινο βράχο. Αν και  η ανάβαση στο Ayers Rock-Uluru δεν απαγορεύεται, εντούτοις θα επιθυμούσαμε να σεβαστείτε την κουλτούρα και τις παραδόσεις μας  και να μην ανεβείτε στον βράχο... Αυτός ο βράχος αντιπροσωπεύει για μας ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο… Σας παρακαλώ, πριν αποφασίσετε εάν θα αναρριχηθείτε ή όχι στον βράχο, σκεφτείτε λίγο αυτά που σας είπα. Κάνω επίκληση στο αίσθημα σεβασμού σας και όχι στη δεισιδαιμονία σας...»

Θρησκευτική ιδιότητα

Ο ηλικιωμένος Αβοριγίνας μάς γνωστοποιούσε την θρησκευτική ιδιότητα του τεράστιου κόκκινου μονολιθικού βράχου της Κεντρικής Αυστραλίας, τη στιγμή που παρκάραμε τη μοτοσυκλέτα μας στους πρόποδες του Ayers Rock. Ήταν κάτι που πραγματικά δεν το γνωρίζαμε! Τα λόγια του ωστόσο μίλησαν κατευθείαν στην καρδιά μας και η προτροπή του να μην αναρριχηθούμε στο Ayers Rock-Uluru δεν έπεσαν τελικά στο κενό. Χωρίς να το πολυσκεφτούμε, και παρά το γεγονός ότι η ανάβαση στο Ayers Rock αποτελεί την υπέρτατη εμπειρία ενός ταξιδιού στην καρδιά της Αυστραλίας, αποφασίσαμε να μην σκαρφαλώσουμε στον ιερό βράχο των Αβοριγίνων. Βγάλαμε κάποιες αναμνηστικές φωτογραφίες στη βάση του βράχου, ενώ στη συνέχεια εφοδιασμένοι με νερό, τρόφιμα και πολύ κουράγιο ξεκινήσαμε μια εξερευνητική πεζοπορία περιμετρικά του μονολιθικού Uluru, διάρκειας πέντε ωρών. Με το χέρι στην καρδιά, σε καμία περίπτωση δεν είχαμε μετανιώσει που δεν σκαρφαλώσαμε στον ιερό μονολιθικό βράχο των Αβοριγίνων Anangu.

Η μεγάλη κόκκινη καρδιά της Αυστραλίας, που στη γλώσσα των Αβοριγίνων ονομάζεται Uluru, είναι ηλικίας 65.000.000 ετών και αποτελεί το μεγαλύτερο μονολιθικό βράχο του πλανήτη μας. Ο τεράστιος Ayers Rock έχει διάμετρο 9,4 χλμ., ύψος 348 μ., διαστάσεις 3,6 Χ 2,4 χλμ. και ξεπροβάλλει στη μέση του πουθενά εντυπωσιάζοντας με τις καφεκόκκινες χρωματικές εναλλαγές του. Στα όρια του Uluru–Kata Tjuta National Park, εκτός από τον κόκκινο επιβλητικό μονόλιθο, δεσπόζει επίσης μια εντυπωσιακή συνάθροιση μικρότερων βράχων (45 χλμ. δυτικά του Ayers Rock), τα Olgas. Στην γλώσσα των Αβοριγίνων τα Olgas ονομάζονται Kata Tjuta, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Πολλά Κεφάλια»

Ιστορίες ντροπής

Μια ασήμαντη κουκίδα. Αυτό ακριβώς ήμασταν καθώς διατρέχαμε μέσα στην απεραντοσύνη της Outback τα τελευταία χιλιόμετρα του Lasseter Hwy, ο οποίος συνδέει τον Stuart Hwy με το Ayers Rock (240 χλμ.). Επιστροφή και πάλι λοιπόν στον Stuart Hwy, στάση για ανεφοδιασμό καυσίμων και καφέ στο roadhouse Erldunda –που δεσπόζει στη διασταύρωση του Lasseter Hwy με τον Stuart Hwy– και πορεία κατόπιν προς την πόλη Coober Pedy, 490 χλμ. νότια.

Δύο μόλις κωμοπόλεις (Kulgera και Marla) έσπασαν για λίγο την καταραμένη μονοτονία των χιλιομέτρων της ερήμου Great Victoria, ενώ κάποια στιγμή η πολιτεία της Northern Territory παραχώρησε τη θέση της στην πολιτεία της South Australia. Μιλάμε δηλαδή για μια ποικιλία και μια εναλλαγή σκηνικού που τσάκιζε κόκαλα! Ευτυχώς που κάναμε μια μικρή παράκαμψη για να επισκεφτούμε έναν καταυλισμό Αβοριγίνων. Ένας από τους πολλούς που υπήρχαν, αφού στα όρια της συγκεκριμένης περιοχής οι Αβοριγίνες έχουν μια αρκετά δυναμική και πολυπληθή παρουσία.
Οι ιθαγενείς της Αυστραλίας ανήκουν σε μια εθνολογική ομάδα με ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά αντίστοιχα των πρωτόγονων λαών της ασιατικής ηπείρου. Κατά πάσα πιθανότητα πέρασαν με σχεδίες από τα νησιά της Ινδονησίας στην Αυστραλία πριν από περίπου 20.000 χρόνια. Γνώριζαν τη χρήση λίθινων και ξύλινων εργαλείων, αγνοούσαν την γεωργία, κυνηγούσαν σε πολυάριθμες ομάδες και ζούσαν σε πλήρη αρμονία με τη φύση.

Η άφιξη των λευκών αποίκων στην Αυστραλία δυστυχώς σηματοδότησε την απαρχή μιας ανελέητης εξόντωσής τους, που κράτησε για περίπου 150 χρόνια. Από τους 400.000 ιθαγενείς που υπολογίζεται ότι υπήρχαν στο νησί πριν την έλευση των λευκών, μόνο 30.000 απέμειναν στις αρχές του 20ου αιώνα! Ήταν ένα τρομερό έγκλημα γενοκτονίας που επιτελέστηκε με τη σιωπηρή συναίνεση και την υποκριτική στάση των τοπικών αρχών, όπως συνέβη άλλωστε και με τη γενοκτονία των Ινδιάνων στις Η.Π.Α.

Άτυχοι κληρονόμοι

Τι την θέλαμε τελικά αυτήν την επίσκεψη; Άθλια τροχόσπιτα, μικρές προκατασκευασμένες κατοικίες, συρματοπλέγματα γεμάτα σκουπίδια, βλοσυρά βλέμματα, άρνηση στο φωτογραφικό φακό και ανθρώπινες σιλουέτες παραδομένες στην καταστροφική εξάρτηση του αλκοόλ που τριγυρνούσαν στα όρια του καταυλισμού τρεκλίζοντας και ουρλιάζοντας. Εικόνες ντροπής που μας ξάφνιασαν και μας σοκάρισαν για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι φυσικοί κληρονόμοι αυτής της γης. Οι Αβοριγίνες αριθμούν σήμερα περί τους 100.000 και αποτελούν περίπου το 1,5% του συνολικού πληθυσμού της Αυστραλίας.

Αν και στα χαρτιά λογίζονται ως  Αυστραλοί πολίτες, πράγμα που σημαίνει –πάντα σε θεωρητικό επίπεδο– ότι απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα και προνόμια με τους λευκούς, εντούτοις η αποδοχή και η ενσωμάτωσή τους στον κοινωνικό ιστό της χώρας δεν είναι η αναμενόμενη. Η συντριπτική τους πλειοψηφία βρίσκεται δυστυχώς στο περιθώριο της ζωής, παραδομένοι στα ναρκωτικά, στις ψυχικές παθήσεις, στη φτώχεια και στην ανεργία. Προστατευόμενες περιοχές, καταυλισμοί ιθαγενών, οικονομικά επιδόματα, προγράμματα κοινωνικά ένταξης και επαγγελματικής αποκατάστασης μπορεί να έχουν εξαγγελθεί και να εφαρμόζονται, αλλά κατά την ταπεινή μας γνώμη τα μέτρα αυτά αντιπροσωπεύουν το πολυπόθητο άλλοθι στην ένοχη συνείδηση των εκπροσώπων του δυτικού πολιτισμού.

Φωτογραφίες

Συνεχίζεται...