Με τον όρο tubeless ελαστικό, εννοούμε το λάστιχο οχημάτων που δεν απαιτεί εσωτερικό ξεχωριστό αεροθάλαμο, γνωστό και ως σαμπρέλα, για την αποθήκευση του αέρα που το φουσκώνει. Πάνω-κάτω είμαστε όλοι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία αυτή, η οποία πλέον επεκτείνεται σημαντικά και σε μοτοσυκλέτες με ακτινωτούς τροχούς, αλλά ποιες είναι οι απαρχές της και ποια είναι τα συν και τα πλην της;
Γέννηση από την δεκαετία του 1920, «επίσημα» στα 40s
Για τις πρώτες δημιουργίες Tubeless ελαστικών γίνονται αναφορές ήδη από την δεκαετία του 1920, ενώ είναι δύσκολο να πει κανείς ποια εταιρεία προηγήθηκε. Εταιρείες όπως η Killen της Μ. Βρετανίας αλλά και η πασίγνωστη Michelin εργάστηκαν στην ιδέα εκείνη την δεκαετία, όμως την πρώτη πατένται φέρεται να έχει εξασφαλίσει η Goodyear, το 1944.
Ωστόσο, για την διείσδυση της τεχνολογίας στον κόσμο της αυτοκίνησης, έπρεπε πρώτα να ωριμάσει η τεχνολογία των ζαντών ελαφρού κράματος – οι γνωστές χυτές ζάντες που χρησιμοποιούμε και σήμερα, οι οποίες δεν έχουν ακτίνες και είναι στεγανές αλλά και ανθεκτικότερες κατά περιπτώσεις, από αυτές με τις ακτίνες. Την περίοδο εκείνη, η Michelin μπόρεσε να εξασφαλίσει την σημαντική πρωτιά στα tubeless ελαστικά μοτοσυκλετών, που διέθεσε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ενώ στα 80s η τεχνολογία υιοθετήθηκε και στους αγώνες με πρωτοπόρο τον Freddie Spencer.
Τι εστί tubeless και πως λειτουργεί
Tubeless σημαίνει «χωρίς σαμπρέλα», εξετάζοντας σε δύο λέξεις την βασική λειτουργία του τύπου αυτού ελαστικού. Τα tubeless κρατούν μέσα τους τον αέρα με τον οποίο φουσκώνονται, χωρίς την σαμπρέλα, χάρη στην στεγανή κατασκευή του εσωτερικού τους τοιχώματος αλλά και σε συνεργασία με τις στεγανές χυτές ζάντες. Η κατασκευή αυτή έχει παράλληλα και το προσόν της διατήρησης της πίεσης σε σταθερό επίπεδο, ακόμα και μέσα από μηχανική και θερμική καταπόνηση.
Τι κερδίζεις και τι χάνεις
Δεν είναι τυχαία η τόσο μεγάλη επικράτηση των tubeless ελαστικών, αφού προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα: Είναι ισχυρότερα και πιο άκαμπτα, σε σχέση με τα ελαστικά με σαμπρέλες, προσφέρουν καλύτερη ποιότητα κύλισης και καλύτερη απορρόφηση των κραδασμών. Παράλληλα, χάρη στην κατασκευή τους αυτή, δεν «σκάνε» σε περίπτωση τρυπήματος, αλλά χάνουν πιο σταδιακά τον αέρα επιτρέποντας έγκαιρη αναγνώριση της βλάβης και πιθανόν επισκευής της. Τέλος, χάρη στην έλλειψη σαμπρέλας, μειώνεται το συνολικό βάρος του τροχού, αλλά και η θέρμανση του καθώς δεν υπάρχουν εσωτερικές τριβές σαμπρέλας-ελαστικού.
Το κυριότερο μειονέκτημα της tubeless κατασκευής, είναι η αστοχία του ελαστικού που προκύπτει από μεγαλύτερα σκασίματα, κοψίματα και ζημιές, που ίσως προκύψουν π.χ. σε έντονη εκτός δρόμου χρήση. Αυτός είναι και ο λόγος που τα «συμβατικά» εκτός δρόμου ελαστικά με σαμπρέλες υπάρχουν ακόμα – καθώς ένας έμπειρος αναβάτης μπορεί να ξεμοντάρει το ελαστικό και να αλλάξει σαμπρέλα ακόμα και στην μέση μιας διαδρομής. Ωστόσο, με την σταδιακή επικράτηση των ακτινωτών ζαντών με πλήρη στεγανότητα ακόμα και σε off-road εφαρμογές, βλέπουμε και θα βλέπουμε όλο και περισσότερες μοτοσυκλέτες με tubeless ελαστικά στο κοντινό και μακρύτερο μέλλον.
