Κείμενο-Φωτό: Κων/νος Μητσάκης

Άλλοτε απαθανατίζονται με τα μάτια καρφωμένα στον φωτογραφικό φακό που τους στοχεύει και άλλοτε «συλλαμβάνονται» σε στιγμές ανεμελιάς ή δημιουργικότητας. Πρόσωπα ανθρώπων από διαφορετικούς κόσμους και πολιτισμούς…

Βλέμματα κουρασμένα από την ζωή και πρόσωπα σκαμμένα από το ανελέητο πέρασμα του χρόνου. Γυναικεία σαγηνευτικά μάτια της Ανατολής που αποπλανούν τον φωτογραφικό φακό. Αυθόρμητα παιδικά χαμόγελα, γεμάτα ειλικρίνεια και αθωότητα. Πρόσωπα λαμπερά και γελαστά, που αποτυπώνουν τα χαρούμενα συναισθήματα της ψυχής. Αγέρωχες μορφές ντόπιων που αντιπαλεύουν τα στοιχεία της φύσης για να επιβιώσουν. Σοκαριστική είναι η θλιμμένη και γεμάτη πόνο ματιά της «χαμένης» γενιάς που μεγαλώνει σε κάποια εμπόλεμη περιοχή του κόσμου. Ηλιοκαμένοι χωρικοί με βαθιές ρυτίδες -σημάδια χαραγμένα από τις κακουχίες της σκληρής καθημερινότητας- οργώνουν την τραχιά αφρικάνικη γη…

Με μοναδικό εφόδιο μια φωτογραφική μηχανή, εδώ και χρόνια προσπαθώ να δημιουργήσω ένα πολύχρωμο φωτογραφικό πανόραμα-μωσαϊκό του κόσμου, μέσα από την αποτύπωση ανθρώπινων μορφών που συναντώ ταξιδεύοντας και στις πέντε ηπείρους. Αμέτρητες είναι οι φυσιογνωμίες ανδρών, γυναικών και παιδιών που «αιχμαλώτισα» με το φωτογραφικό κλείστρο, στην προσπάθειά μου να αποδώσω όσο πιο πιστά γινόταν την ταυτότητα, το χρώμα, τις μακραίωνες παραδόσεις, τις ιδιαίτερες συνθήκες και τα συναισθήματα του κάθε τόπου που φιλοξένησε το πέρασμά μου. Θέλω να πιστεύω ότι τα έχω καταφέρει σε μεγάλο βαθμό…

1) Παιδικά μάτια

Μπορεί η μικρή κουρασμένη Ρούνα να δουλεύει καθημερινά πάνω από 10 ώρες στους αγρούς της Βορειοανατολικής Ινδίας, στα μάτια της όμως διέκρινα την χαρά της απλότητας, την αυθορμητικότητα, την αγάπη για την ζωή… και πόσα άλλα ακόμη. 

Μέσα από τα μάτια ενός παιδιού μπορείς ν’ δεις όλο τον συναισθηματικό του κόσμο. Τα μάτια είναι το πρώτο πράγμα που παρατηρώ σ’ ένα παιδί – και τα κοιτώ επίμονα και διαπεραστικά…

2) Στο ναό των Σιχ

Η επιβλητική μορφή του Ινδού Σιχ με το γαλάζιο τουρμπάνι με καλωσόρισε το 2009 στην είσοδο του χρυσού ναού Hari Mandir Sahib της πόλης Αμριτσάρ, στην Βορειοδυτική Ινδία.

Διοικητική πρωτεύουσα της ινδικής επαρχίας Punjab, η Αμριτσάρ αποτελεί το υπέρτατο θρησκευτικό κέντρο λατρείας των Σιχ κι έχει ως σημείο αναφοράς τον λαμπρό ναό Hari Mandir Sahib, που καλύπτεται εξωτερικά με 750 κιλά χρυσό.

3) Λιλιπούτειοι φίλοι

Η δίτροχη παρουσία μου στα χωριά του βόρειου Τόγκο προκαλούσε στους λιλιπούτειους κατοίκους μια ευχάριστη αναστάτωση. Το έβλεπα, το ένιωθα, το εισέπραττα! Τα παιδιά έτρεχαν ξυπόλυτα, δίπλα στη μοτοσυκλέτα, θέλοντας να με καλωσορίσουν και να παίξουν μαζί μου.

Κι εγώ, δεν έχανα την ευκαιρία να περπατώ μαζί τους στους χωμάτινους δρόμους των οικισμών, να μπαίνω στις κατοικίες τους, αλλά και να τους μοιράζω κέρματα και μπισκότα…

4) Χαμόγελα στο Ρίο

Οι δίδυμες χαμογελαστές αδελφές Λάουρα και Μπρέντα στήνουν καθημερινά τον πάγκο με τους ξηρούς καρπούς και τις μπανάνες στην πλατεία Δημαρχείου του Ρίο Ντε Τζανέιρο. Εδώ περνούν όλη την μέρα τους…

Η πόλη που θα φιλοξενήσει το 2016 τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν χρειάζεται συστάσεις. Δαντελωτές ακτές, τροπική βλάστηση, χρυσαφένιες παραλίες, καταπράσινοι λόφοι που σβήνουν στα γαλάζια νερά του Ατλαντικού… Είναι ίσως η ωραιότερη σκηνικά μητρόπολη στον κόσμο. Κάτι ξέρουν οι Καριόκας που υποστηρίζουν ότι ο Θεός έφτιαξε τις πρώτες έξι μέρες τον κόσμο και την έβδομη αποκλειστικά την πόλη τους.

5) Παιδική αθωότητα

Η μικρή Τινγκ ήταν αναμφίβολα η πιο γλυκιά και αξιολάτρευτη παιδική μορφή που συνάντησα στην Κίνα το 1997, όταν ταξίδευα με την μοτοσικλέτα πάνω στον περίφημο «Δρόμο του Μεταξιού», την πανάρχαια οδική αρτηρία που για αιώνες ένωνε -εμπορικά και πολιτισμικά- την Δύση με την Ανατολή.

Με βλέμμα γεμάτο απορία και έκπληξη, η μικρή Κινέζα θωπεύει με τα ανέκφραστα αμυγδαλωτά ματάκια της τον δίτροχο επισκέπτη που σταμάτησε να ξαποστάσει στο χωριό της, κάπου στην Δυτική Κίνα.

6) Ανυπόταχτος λαός

Στο πρόσωπο αυτού του Αφγανού που αποθανάτισα το 2003 στην υπαίθρια αγορά της πόλης Κανταχάρ (στο νοτιοανατολικό Αφγανιστάν), «έβλεπα» έναν περήφανο, σκληροτράχηλο λαό με ανυπόταχτο χαρακτήρα, που αιώνες τώρα έχει μάθει να μάχεται και να υπερασπίζεται τον χώρο, την ιστορία και τις παραδόσεις του.

Η στρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση του Αφγανιστάν στην Κεντρική Ασία το κατέστησαν από αρχαιοτάτων χρόνων «μήλο της Έριδας» για τους επίδοξους κατακτητές της περιοχής. Η εισβολή των Σοβιετικών το 1979 και των Αμερικανών το 2001 αποτελούν άλλωστε τα πιο πρόσφατα παραδείγματα.

7) Στα χρώματα της τελετής

Άλλη μια παραδοσιακή γιορτή είχε τελειώσει και ο νεαρός Μασάι επέστρεφε στο χωριό του, έχοντας βαμμένα στο πρόσωπο κάποια ιδιόρρυθμα σχέδια της τελετής. Οι Μασάι, που κατά το παρελθόν αποτελούσαν φυλή πολεμιστών-κυνηγών και αντιπροσώπευαν το φόβητρο για τις υπόλοιπες φυλές της Ανατολικής Αφρικής, είναι σήμερα μια νομαδική φυλή που ζει στη Βορειοδυτική Τανζανία και στη Νότια Κένυα.

Ζώντας μέσα σε ιδιαίτερα φτωχικές και πρωτόγονες συνθήκες, αρνούνται συνειδητά κάθε επαφή με το λευκό στοιχείο και αδιαφορούν για την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού.

8) Ξεκλείδωτες καρδιές

Πλημμύρισε από αυθόρμητα χαμόγελα και ανθρωπιά η παραδοσιακή αγορά Omdurman του Χαρτούμ. Στο άκουσμα της εθνικής μου καταγωγής, οι ντόπιοι δεν δίσταξαν διόλου να μου ανοίξουν διάπλατα τις καρδιές τους και να με καλωσορίσουν στον μικρόκοσμό τους.

Η υπαίθρια αγορά Omdurman είναι η μεγαλύτερη του Σουδάν. Εδώ δένεται ο χαλκός με το ασήμι, μυρίζουν τα μπαχαρικά, «παρελαύνουν» τα πολύχρωμα υφάσματα της Ανατολής. Εδώ συναντάς παντού το χαμόγελο, όταν φωτογραφίζεις, παζαρεύεις, χαιρετάς… 

9) Παράσταση στον δρόμο

Το εκκεντρικό Τόκιο είναι μια χαώδη μεγαλούπολη που ζει στο μέλλον, με το βλέμμα όμως στραμμένο πίσω στο παρελθόν.

Σε μια κεντρική λεωφόρο της ιαπωνικής πρωτεύουσας, ένα μικρό πλήθος παρακολουθούσε με ενδιαφέρον την παράσταση που έδινε η νεαρή Γιαπωνέζα, ντυμένη με παραδοσιακή γιαπωνέζικη ενδυμασία.

Η εμπνευσμένη καλλιτέχνης (περφόρμερ) του δρόμου ήταν αναμενόμενο να τραβήξει και το ενδιαφέρον του φωτογραφικού φακού.

10) Η αγκαλιά της μάνας

Η νεαρή μητέρα από την Ζιμπάμπουε δείχνει αρκετά περήφανη για το παιδί της. Ο δε μπόμπιρας, ντυμένος ζεστά λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών του χειμώνα, απολαμβάνει την αγκαλιά της μάνας, αλλά και του Μορφέα.

Η Ζιμπάμπουε είναι μια χώρα στη Νότια Αφρική δίχως πρόσβαση σε θάλασσα, που κατοικείται κυρίως από τις εθνότητες Ndebele και Shona. Η οικονομική ύφεση και η ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει την χώρα την τελευταία πενταετία έχει οδηγήσει στην κατακόρυφη αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας (70 ανά 1000 γεννήσεις).

11-33) Πρόσωπο, ο καθρέπτης της ψυχής…

Το πρόσωπο είναι ο καθρέπτης της ψυχής, αλλά κι ένας αδιάψευστος μάρτυρας για το βιοτικό επίπεδο, τον πολιτισμό και τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.

Στην περίπτωση που υιοθετήσετε το γνωστό κινέζικο γνωμικό «Μια φωτογραφία, χίλιες λέξεις», τότε αναπόφευκτα, η κάθε ανθρώπινη φιγούρα –από τις συνολικά 33 που βλέπετε– πραγματεύεται μέσα από μυριάδες λέξεις την δική της προσωπική ιστορία στον χρόνο και τον χώρο, που σίγουρα αξίζει να την αποκρυπτογραφήσετε και να την διαβάσετε…

Φωτογραφίες