Κείμενο-Φωτό: Κων/νος Μητσάκης / www.motoexplorer.gr
Το ταξίδι μνήμης στα μικρασιατικά παράλια με την λευκή Ducati Hyperstrada συνεχίζεται. Μετά το Αϊβαλί του Φώτη Κόντογλου και την Πέργαμο του Ασκληπιού, το ιστορικό ενδιαφέρον της διαδρομής μονοπωλούν η αρχαία Άσσος, η μυθική Τροία και τα περίφημα Δαρδανέλια.
Ιστορικά λάφυρα
Αποχαιρετώντας εκείνο το πρωινό το Αϊβαλί, γεμάτος λαχτάρα ξεκινούσα για μια διήμερη περιπλάνηση στην βορειοδυτική γωνιά της Μικράς Ασίας. Απώτερος προορισμός μου η πόλη Canakkale (180 χλμ. βόρεια του Αϊβαλί), τα περίφημα Δαρδανέλια των αρχαίων. Καθοδόν για την πόλη Canakkale, είχα προγραμματίσει δυο στάσεις σε αντίστοιχους αρχαιολογικούς χώρους της διαδρομής. Ο λόγος για την Άσσο (75 χλμ. βορειοδυτικά του Αϊβαλί) και την Τροία, δυο αρχαίες πόλεις της περιοχής, που η φήμη και η αίγλη τους είχαν ξεπεράσει κατά πολύ τα στενά όρια της Μικράς Ασίας.
Η μικρασιατική γη απλωνόταν πλέον μπροστά μου, και εγώ, πάνω στην σέλα της Hyperstrada, ξεκινούσα ένα ιδιόμορφο όσο και συναρπαστικό ιστορικό οδοιπορικό, με πρωταγωνιστικά στοιχεία την αστείρευτη και πολυδιάστατη παρουσία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Άλλωστε, τα αξεπέραστα αρχαιοελληνικά μνημεία που συναντά κανείς σε κάθε γωνιά της Μικράς Ασίας αποτελούν τα «λάφυρα» που αποκομίζει ο συνειδητός Έλληνας οδοιπόρος στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου.
Με την γνώριμη μεσογειακή χλωρίδα να αποτελεί το πρωταγωνιστικό φυσικό σκηνικό αυτών των χιλιομέτρων, άλλοτε ακολουθούσα την καταγάλανη δαντελωτή ακτογραμμή και άλλοτε χανόμουν μέσα στις κατάφυτες βουνοπλαγιές της ενδοχώρας. Από την πρώτη άλλωστε στιγμή που βρέθηκα στη Μικρασία, έγινα θιασώτες της φύσης της. Αλλά πολύ περισσότερο έγινα «δέσμιος» της ιστορίας ενός τόπου, όπου η εθνική μας καταγωγή και το ιστορικό μας παρελθόν αποτελούν για μας τους Έλληνες ένα πολύτιμο, διαχρονικό διαβατήριο.
Εδώ δίδαξε ο Αριστοτέλης
Η Άσσος (Behramkale), από τους πιο δημοφιλείς αρχαιολογικούς χώρους της Μικράς Ασίας, απλωνόταν πάνω σ’ ένα κωνικό λόφο και τους πρόποδές του, σε μικρή απόσταση από την αιγαιοπελαγίτικη ακτογραμμή. Η περίοδος της μέγιστης ακμής της Άσσου σημειώθηκε τον 4ο π. Χ αιώνα (όταν και αναδείχτηκε σ’ ένα από τα σπουδαιότερα πολιτικά και πνευματικά κέντρα της Μικράς Ασίας), ενώ η παρουσία του Αριστοτέλη, ο οποίος έζησε και δίδαξε εδώ για τρία ολόκληρα χρόνια, λογίζεται στις σημαντικότερες στιγμές της πόλης.
Στον μακροσκελή κατάλογο των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου της Άσσου που κρατούσα στα χέρια περιλαμβάνονταν τα οχυρωματικά τείχη και οι πύργοι, ο εξαίσιος ναός της Αθηνάς, η Αγορά, το Γυμνάσιο, το Βουλευτήριο και το Θέατρο - μετά από 3 ώρες περπάτημα κατάφερα να δω τα περισσότερα. Έχοντας όμως κουραστεί, θέλησα να ξαποστάσω για λίγο, πριν συνεχίσω την αρχαιολογική μου εξερεύνηση. Έτσι, άφησα τα αργόσυρτα βήματά μου να με οδηγήσουν στο επιβλητικότερο ίσως μνημείο της Άσσου, το αρχαίο θέατρο της πόλης, ένα κτίσμα του 2ου π. Χ. αιώνα, χωρητικότητας 5.000 θεατών.
Αφού περιπλανήθηκα στο χώρο της ορχήστρας και της σκηνής, στη συνέχεια ανέβηκα στα ψηλότερα σκαλοπάτια των κερκίδων και παρέμεινα εκεί για αρκετή ώρα, παρατηρώντας με δέος αυτό το σπάνιο αρχαιολογικό θησαυρό. Καθισμένος στα πέτρινα σκαλοπάτια του αρχαίου θεάτρου, βρέθηκα να ατενίζω εκστατικός το απέραντο γαλάζιο σεντόνι του Αιγαίου και τις απέναντι κοντινές ακτές της Μυτιλήνης, ενώ η θαλασσινή αύρα με χάιδευε απαλά στο πρόσωπο. Κι όταν για μια στιγμή έκλεισα τα μάτια, ένιωσα εκείνο το υπέροχο συναίσθημα που χαρίζει η πραγμάτωση ενός ακόμα ταξιδιωτικού ονείρου…
Στάση στην ένδοξη Τροία
Η μυθική Τροία βρισκόταν 30 χλμ. νότια του Canakkale - σε απόσταση μόλις 5 χλμ. δυτικά της εθνικής οδού. Στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, μια ξύλινη αναπαράσταση του Δούρειου Ίππου, που μάλλον κιτς και αταίριαστη μου φάνηκε σε σχέση με την ιστορικότητα του χώρου, ανέλαβε να με καλωσορίσει.
Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα η συντριπτική πλειονότητα των ιστορικών-αρχαιολόγων τοποθετούσαν την ύπαρξη της Τροίας στη σφαίρα της φαντασίας και του μύθου. Ωστόσο, ο Ερρίκος Σλήμαν με μια σειρά ανασκαφών (1873-1890) που πραγματοποίησε στη συγκεκριμένη μικρασιατική περιοχή (στον λόφο Χισαρλίκ, κοντά στη συμβολή του ποταμού Σκαμάνδρου με τον Σιμόεντα) ανέτρεψε όλα τα δεδομένα, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι η Ιλιάδα του Ομήρου δεν ήταν μύθος αλλά πραγματική ιστορία. Τις ανασκαφές του Σλήμαν προχώρησαν αργότερα ο Γερμανός Νταίρπφελντ (1894) και ο Αμερικανός Μπλέγκεν (1932-38).
Η αρχαιολογική σκαπάνη του Σλήμαν έφερε στο φως τα ερείπια εννιά επίπεδων συνοικισμών που αντιστοιχούν σε διαδοχικές ιστορικές περιόδους της Τροίας (3.200 π. Χ.- 400 μ. Χ.), συμπεριλαμβανομένης και της Τροίας του Πριάμου, η οποία είναι η έκτη κατά σειρά. Αυτό δικαιολογείται από τα ίχνη εμπρησμού που φέρει, τα οποία χρονολογούνται στο 1.200 π. Χ., εποχή που αντιστοιχεί με τη συμβατική χρονολογία (1.185 π. Χ.) της καταστροφής της Τροίας από τους Έλληνες.
Η περιπλάνησή μου στον αρχαιολογικό χώρο της Τροίας έγινε κάτω από έναν καυτό ήλιο που φλερτάριζε τους 38ο C, γι’ αυτό κι δεν διήρκησε περισσότερο από μια ώρα. Ανάμεσα στα λιγοστά ερείπια που απλώνονταν στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο, ξεχώρισα το Βουλευτήριο (9ου π. Χ. αιώνα), το Θέατρο των ρωμαϊκών χρόνων, καθώς και απομεινάρια τειχών που αναφέρονται σε διάφορες ιστορικές περιόδους της πόλης.
Ωστόσο, σε καμία περίπτωση τα αρχαιολογικά ευρήματα του χώρου δεν κατάφεραν να μου δώσουν μια υποτυπώδη έστω εικόνα της ένδοξης εκείνης Τροίας, την οποία ο ραψωδός Όμηρος έκανε αθάνατη μέσα στις σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας. Πάντως, με την επίσκεψή μου στην Τροία, ένα παιδικό μου όνειρο είχε επιτέλους γίνει πραγματικότητα…
Στα στενά των Δαρδανελίων
Καθώς παρκάριζα την Ducati στο κέντρο του Canakkale, μπροστά ακριβώς στο Clock Tower (το σήμα κατατεθέν της πόλης), δυο Τούρκοι συνάδελφοι-μοτοσυκλετιστές με πλησίασαν και χάζευαν από κοντά την Hyperstrada. Στην Τουρκία, η συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα δεν είχε καλά-καλά κυκλοφορήσει στους δρόμους. Η λευκή μοτοσυκλέτα, όμως, ήταν η αφορμή για να γνωριστώ με τον Αχμέτ και τον Μουράτ, που γρήγορα προθυμοποιήθηκαν να μου δείξουν τα αξιοθέατα της πόλης τους – ποτέ δεν λέω όχι σε τέτοιες προτάσεις.
Αν και η Canakkale έλκει την καταγωγή της κατευθείαν από την αρχαία πόλη των Δαρδανελίων, ελάχιστες ήταν οι μαρτυρίες που είχαν διασωθεί από εκείνη την μακρινή περίοδο. Έτσι, η πρώτη μεγάλη βόλτα μου έγινε στο χώρο του Ναυτικού Μουσείου (Canakkale Naval Museum), εκεί όπου ξεναγήθηκα στο κάστρο Cimenlik Kalesi, ένα από τα δυο αντικριστά κάστρα που έλεγχαν κάποτε τα περίφημα στενά των Δαρδανελίων – το άλλο κάστρο (Kilitbahir Kalesi) δέσποζε στην απέναντι ευρωπαϊκή ακτή.
Η γνωριμία με την Canakkale περιελάμβανε επίσης ένα γρήγορο πέρασμα από την παραδοσιακή αγορά Mirrored Bazaar και το ιστορικό χαμάμ Yah Hamam, ενώ οι αναμνηστικές φωτογραφίες τραβήχτηκαν στο χώρο της προκυμαίας, μπροστά σ’ έναν τεράστιο ξύλινο Δούρειο Ίππο. Όχι, δεν ήταν ο ίδιος μ’ εκείνον που είχα αντικρίσει στην κοντινή Τροία. Ο Δούρειος Ίππος που δέσποζε στην παραλιακή ζώνη της Canakkale είχε χρησιμοποιηθεί το 2004 για τις ανάγκες της κινηματογραφικής υπερπαραγωγής «Τροία». Μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων, η εταιρία παραγωγής δώρισε τον κινηματογραφικό Δούρειο Ίππο στην πόλη των Δαρδανελίων.
Τα μηνύματα της καρδιάς
Έχοντας σταματήσει μπροστά στην μικρή προβλήτα της Canakkale, το δίλλημα που αντιμετώπιζα ήταν μεγάλο: ή έπαιρνα το φέρυ-μποτ και περνούσα απέναντι στην ευρωπαϊκή ακτή της Τουρκίας και επέστρεφα στην Ελλάδα οδικώς μέσω Κήπων, ή γυρνούσα ξανά πίσω στο Αϊβαλί και περνούσα ατμοπλοϊκώς στην Μυτιλήνη.
Κι ενώ η λογική με οδηγούσε μπροστά, η καρδιά μου, αντίθετα, με έσπρωχνε πίσω στα μικρασιατικά χώματα. Κοντοστάθηκα για λίγο και κοίταξα μέσα μου βαθιά. Όσο κι αν προσπάθησα όμως, δεν μπορούσα να παραβλέψω τα έντονα μηνύματα της καρδιάς - η έλξη που ασκούσε πάνω μου τούτος ο ανεπιτήδευτος τόπος με το μακραίωνο ελληνικό παρελθόν ήταν τεράστια!
Το φέρυ-μποτ σφύριζε για τρίτη και τελευταία φορά. Οι κάβοι λύνονταν, έπρεπε να βιαστώ. Πάτησα την μίζα, έβαλα πρώτη στο κιβώτιο και ξεκίνησα …για πίσω! Χασάν σου’ ρχομαι, βάλε τα ψάρια στα κάρβουνα και γέμισε τα ποτήρια με ρακί…
Φωτογραφίες
https://www.bikeit.gr/asia/item/4589-taksidiotiko-mikra-asia-me-ducati-hyperstrada-820-v-meros#sigProId186775f162
