H ιστορία της BMW δεν άρχισε το 1923, αλλά πιο πίσω το 1916. Η συγχώνευση των εταιριών των Karl Rapp και Gustav Otto στην Bayerische Flugzeug-Werke AG (BFW) με απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης ήταν η απαρχή και η ημερομηνία έλεγε 7 Μαρτίου 1916. Το κύριο αντικείμενο της δραστηριότητας της BFW ήταν η κατασκευή κινητήρων για πολεμικά αεροπλάνα, συγκεκριμένα εξακύλινδρων σε σειρά. Η ζήτηση φυσικά ήταν τεράστια αφού εκείνη την εποχή ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος την δημιουργούσε.
Μετά την ήττα της Γερμανίας και ειδικά μετά την συνθήκη των Βερσαλιών που σφράγισε το τέλος του πολέμου, και όριζε ότι η Γερμανία δεν θα μπορούσε να διαθέτει πολεμικά αεροπλάνα η BFW έπρεπε να αλλάξει δραστηριότητα. Έχοντας ικανή τεχνογνωσία ασχολήθηκε με την κατασκευή φρένων για τραίνα και εσωλέμβιων κινητήρων για σκάφη. Το 1917 δημιουργήθηκε το έμβλημά της συνδυάζοντας τα χρώματα του κρατιδίου της Βαυαρίας. Αργότερα την δεκαετία των ’20 εμφανίστηκε σαν περιστρεφόμενο, σε έντυπες διαφημίσεις παραπέμποντας άμεσα στην περιστρεφόμενη έλικα αεροπλάνου, το οποία βρίσκεται όμοιο και στις μέρες μας σε ρεζερβουάρ, φαίρινγκ και μετώπες. Το 1919 η BFW σχεδίασε έναν κινητήρα που έμελλε να είναι η βάση αυτού που κίνησε την πρώτη μοτοσυκλέτα με το έμβλημα της BMW τέσσερα χρόνια αργότερα. Με την κωδικό Μ2Β15, ο επίπεδος αερόψυκτος δικύλινδρος (boxer) αυτός τετράχρονος κινητήρας είχε χωρητικότητα 494 κ.εκ τετράγωνες διαστάσεις 68 x 68 χιλιοστά, διάμετρο και διαδρομή, και απόδοση 6,5 ίππων. Στην πραγματικότητα ήταν ένας μεταφερόμενος κινητήρας κατάλληλος για διάφορες εφαρμογές. Βρήκε και τον δρόμο του για να τοποθετηθεί σε μοτοσυκλέτες.
Αρχικά στις Victoria, γερμανική εταιρία που έζησε από το 1901 έως το 1966, αλλά και σε μοτοσυκλέτα της BFW, την πρόγονο εταιρία της BMW. Η μοτοσυκλέτα είχε το ελληνικότατο όνομα Helios, δεν είχε το έμβλημα της BMW, αλλά εκτίθεται στο μουσείο της στο Μόναχο. H καριέρα της ήταν ασήμαντη. Ανύπαρκτη ήταν και η καριέρα άλλης μιας μοτοσυκλέτας της BFW με δίχρονο μονοκύλινδρο κινητήρα 148 κυβικών και την ονομασία Flink, που ενδιαφέρει μόνο τους συλλέκτες με συγκεκριμένη ειδίκευση. Ο καιρός περνάει, πάντα με τον ίδιο ρυθμό και η εταιρία αλλάζει ιδιοκτήτη περνώντας στην Knorr Bremse AG, το 1920, ενώ ο επενδυτής Camillo Castiglioni αγοράζει τα πάντα και μεταφέρει τις δραστηριότητες στο αεροδρόμιο Oberwiesenfeld του Μονάχου, με την δραστηριότητα να συνεχίζεται εκεί και σήμερα.
Σίγουρα για να δημιουργηθεί ένα προϊόν, ακόμη και μια μοτοσυκλέτα χρειάζεται μια εταιρία. Φεύγοντας όμως από την διαδικασία των οικονομικών και των εταιρικών διαδικασιών, φθάνουμε στο σημείο όπου ο διευθυντής της BMW Franz Josef Popp ζητάει από τον σχεδιαστή της εταιρίας Max Friz να αξιολογήσει την Helios. Η ιστορία και οι θρύλοι λένε ότι η κοινή τους απόφαση ήταν ότι η καλύτερη προοπτική για αυτήν την μοτοσυκλέτα είναι να την φουντάρουν στη πιο κοντινή λίμνη!
Η Helios της BFW του 1920. Πρόγονος της R32 με ελάχιστη αποδοχή.
Ο Max Friz πάτησε πάνω στον υπάρχοντα κινητήρα αλλά δημιούργησε έναν πραγματικό θρύλο. Ο βασικές διαστάσεις διατηρήθηκαν, αυτές που καθορίζουν έναν κινητήρα, όπως η διάμετρος και η διαδρομή των εμβόλων. Άλλα βασικά χαρακτηριστικά κάθε εμβολοφόρου κινητήρα εσωτερική καύσης όπως ο λόγος του μήκους της μπιέλας προς την διαδρομή του εμβόλου ή της ζυγοστάθμιση των αντιβάρων του στροφάλου είναι ψιλά γράμματα της πολύπλοκης απλότητας των κινητήρων εσωτερικής καύσης που φτιάχνουν νικητές και χαρακτήρες. Ο Friz σχεδίασε και ενσωμάτωσε στον κινητήρα που έμελλε να κινήσει την πρώτη μοτοσυκλέτα με το άσπρο-μπλέ έμβλημα της BMW όμορφες και εμπνευσμένες λύσεις.
Ο κινητήρας Μ2Β15, δικύλινδρος boxer, ήταν η βάση για την δημιουργία του κινητήρα της R32
Δημιουργώντας ένα ορόσημο
Ο Μ2Β15 ήταν η βάση για τον κινητήρα της πρώτης μοτοσυκλέτας της BMW. Σαν κινητήρας ήταν πρακτικά ο ίδιος, με τις ίδιες διαστάσεις στους δυο κυλίνδρους από χυτοσίδηρο (μαντέμι), ενιαίους με την κεφαλή και τις δυο βαλβίδες τοποθετημένες στο πλάι. Όμως ο Max Friz σχεδίασε κάτι ξεχωριστό που διαρκεί έναν αιώνα πλέον και έχει καθορίσει τις επιτυχίες της BMW. H κύρια αλλαγή αφορά την διάταξη και την χωροθέτηση. Ο κινητήρας πλέον στην R32 θα είναι τοποθετημένος με τον στρόφαλο στον διαμήκη άξονα και όχι εγκάρσια όπως στην Helios. Η απλή αυτή αλλαγή που γράφθηκε σε λίγες λέξεις, είχε πολλαπλά οφέλη κατανοητά από όσους αγαπούν τις μοτοσυκλέτες…
Πρώτο σημαντικό ήταν ότι λύθηκαν τα εμφανή προβλήματα ψύξης του πίσω κυλίνδρου. Είναι εντελώς διαφορετικό να έχεις τους κυλίνδρους σου έκθετους στο ρεύμα του αέρα μιας μοτοσυκλέτας που κινείται, παρά να στέλνεις την θερμότητα του ενός στον άλλον έχοντας τον έναν κύλινδρο πίσω από τον άλλον. Δεύτερο όφελος ήταν η δυνατότητα για την μείωση του μεταξονίου. Η τοποθέτηση του κινητήρα κατά μήκος στο πλαίσιο, όπως υπαγόρευε η σχεδίαση της Helios, έκανε μακρύτερο το μεταξόνιο. Και τρίτο όφελος ήταν ότι δημιουργήθηκε χώρος πίσω από τον κινητήρα για την μετάδοση. Η τελική μετάδοση με άξονα ήταν πολύ εύκολα υλοποιήσιμη με τον διαμήκη στρόφαλο της R32 όπως και έγινε.
Ο κινητήρας των 494 κυβικών με συμπίεση 5:1 απέδιδε 8,5 ίππους στις 3.200 στροφές. Ο κινητήρας της πρώτης μοτοσυκλέτας της BMW είχε σημαντικές τεχνολογίες για την εποχή του. Αρχικά είχε κύκλωμα λίπανσης όπως το ξέρουμε σήμερα, με αντλία να κυκλοφορεί το λιπαντικό που αποθηκευόταν στο κάρτερ, αυτό που λέμε σήμερα λίπανση με υγρό κάρτερ, Την εποχή που παρουσιάστηκε η R32 ήταν πολλοί τετράχρονοι κινητήρες μοτοσυκλετών με σύστημα λίπανσης total loss. Σε αυτούς υπήρχε αποθηκευμένο λάδι σε ένα δοχείο, συνήθως ψηλά, όπου με την βαρύτητα ή με χειροκίνητες αντλίες πήγαινε στον κινητήρα για την λίπανσή του. Μετά το λιπαντικό είτε καιγόταν είτε έπεφτε στον δρόμο, ολική απώλεια δηλαδή.
Εκτός αυτού ο κινητήρας είχε και υψηλής ποιότητας εξαρτήματα, όπως τα έμβολα από ελαφρύ κράμα αλουμινίου, κάτι που ερχόταν από το παρελθόν και την ενασχόληση με κινητήρες αεροπλάνων, στοιχείο που εγγυόταν αυξημένη αξιοπιστία. Επίσης ήταν και ασυνήθιστα όμορφος αφού έλλειπε το εξωτερικό βολάν που ήταν πολύ συνηθισμένη διάταξη εκείνη την εποχή, όπως και η εξωτερική πρωτεύουσα μετάδοση με αλυσίδες Στην R32, δεν υπήρχε ανάγκη για πρωτεύουσα μετάδοση αφού το κιβώτιο ταχυτήτων και ο μονόδισκος ξερός συμπλέκτης ήταν τοποθετημένα πίσω από τον κινητήρα και όμορφα κλεισμένα στο αλουμινένιο κάρτερ τους, δημιουργώντας μια ενιαία διάταξη.
Η R32 είχε κιβώτιο τριών ταχυτήτων, με τις αλλαγές να γίνονται με το δεξί χέρι. Το σωληνωτό κλειστό διπλό πλαίσιο από ατσάλινους σωλήνες δεν είχε ανάρτηση πίσω για τον πίσω τροχό, αφήνοντας τα ελατήρια της σέλας να δίνουν κάποια άνεση με τα μέτρα της εποχής εκείνης για τον αναβάτη. Για τον μπροστινό τροχό υπήρχε μια διάταξη ανάρτησης με υστερούντες βραχίονες και ελλειπτικά φύλλα σούστας, που είναι εμφανή τοποθετημένα κάτω από τον προβολέα. Το μεταξόνιο ήταν 1.380 χιλιοστά και η σέλλα απείχε 72 εκατοστά από το έδαφος.
Στην αρχική της έκδοση η R32 δεν είχε φρένο στον εμπρός τροχό - διάστασης 26 x 3 ίντσες, όπως και ο πίσω - ενώ σύντομα απέκτησε ένα ταμπούρο με διάμετρο 150 χιλιοστά. Στον πίσω υπήρχε φρένο της εποχής. Block έχει ονομαστεί, και αφορά σε έναν ομόκεντρο με την πίσω ζάντα τροχό με μικρότερη διάμετρο, όπου ο αναβάτης με ένα πετάλι πίεζε με το δεξί του πόδι ένα ξύλινο τακάκι πάνω του…
H μονοθέσια R32 ζύγιζε 122 κιλά με γεμάτο το ρεζερβουάρ των 14 λίτρων και είχε τελική ταχύτητα 95 χιλιόμετρα. Με υψηλή τιμή πώλησης αλλά και υψηλή ποιότητα κατασκευής η εντελώς καινούρια μοτοσυκλέτα δεν έμοιαζε με τίποτα από ότι υπήρχε μέχρι την παρουσίασή της, που έγινε το φθινόπωρο του 1923 στην έκθεση του Βερολίνου. Έτσι άρχισε την επιτυχημένη ιστορία της BMW σαν κατασκευαστή μοτοσυκλετών.
Πέντε χρόνια μετά η BMW άρχισε να φτιάχνει και αυτοκίνητα, αρχικά με την άδεια της βρετανικής Austin Motors. H μοτοσυκλέτα που σχεδίασε ο Max Friz σηματοδότησε την αρχή της επιτυχίας της BMW και κερδίζοντας το πρωτάθλημα ταχύτητας της Γερμανίας το 1924. Η διάταξη του δικύλινδρου επίπεδου κινητήρα και η τελική μετάδοση με άξονα παραμένει και σήμερα σαν χαρακτηριστικό σημαντικής γκάμας των μοτοσυκλετών της BMW, πλησιάζοντας να συμπληρώσει έναν ολόκληρο αιώνα Ιστορίας και αποτελώντας την πιο πολύτιμη και αναγνωρίσιμη ταυτότητα της γερμανικής εταιρίας. Σε αυτήν την τεράστια χρονική διαδρομή, η βασική διάταξη έμεινε ίδια αλλά ο δικύλινδρος boxer κινητήρας άλλαζε κυβισμούς και ενσωμάτωνε τεχνολογίες που γίνοντας διαθέσιμες ή παρήγαγε η ίδια η BMW. Έχει φθάσει έως τα 1.802 κυβικά στην σειρά των R18 και είναι προ των πυλών και η ενσωμάτωση της πλήρους υγρόψυξης. Υπάρχει ακόμη λίγος χρόνος μέχρι την ακριβή συμπλήρωση ενός αιώνα από την πρώτη παρουσίαση στο κοινό, που έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1923. Ωραία ιδέα δεν θα ήταν να γίνει στις 28 Σεπτεμβρίου του 2023 η επίσημη παρουσίαση του πρώτου υγρόψυκτου boxer από την BMW;
Ο πρώτος boxer της BMW και η τελική μετάδοση με άξονα
