Το 1923 ο Σικελικής καταγωγής Κόμης Giovanni Agusta ίδρυσε μια αεροπορική βιομηχανία στον Ιταλικό βορά υπό το οικογενειακό του επώνυμο. Ο ίδιος ατυχώς έφυγε από τη ζωή πρόωρα, μόλις στα 48 του χρόνια (1927), ωστόσο άφησε πίσω του τέσσερεις γιους που λογικά θα αναλάμβαναν το μέλλον της Agusta. Η εταιρεία πέρασε στα χέρια των δύο εξ αυτών, των Domenico και Vincenzo, οι οποίοι προσπάθησαν να συνεχίσουν την πορεία του πατέρα τους, για να πέσουν σε τοίχο μερικά χρόνια αργότερα με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η καταστροφική ήττα της Ιταλίας και οι περιοριστικοί όροι που ακολούθησαν το τέλος του πολέμου σήμαιναν πως η χώρα δεν είχε πια την ελευθερία να κατασκευάζει αεροπλάνα, έτσι οι αδελφοί Agusta (προεξάρχοντος του Domenico) αποφάσισαν να στραφούν σε ένα από τα πάθη τους: τη μοτοσυκλέτα.
MV98 (1945) - Η πρώτη μοτοσυκλέτα της MV Agusta
Προσγείωση και μοτοσυκλέτα
Η Mecchaniche Verghera Agusta - όπου Verghera είναι ο συνοικισμός στα περίχωρα του Varese όπου κατασκευάστηκαν οι πρώτες της μοτοσυκλέτες – ιδρύθηκε επισήμως στις 19 Ιανουαρίου 1945 ενώ ήδη είχε αρχίσει ο σχεδιασμός του πρώτου της μοντέλου.
Αυτό ήταν ένα μικρό δίχρονο μονοκύλινδρο 98 cc με απόδοση 5 hp, το οποίο η MV σκόπευε να ονομάσει Vespa 98, όμως μια άλλη Ιταλική εταιρεία, η Piaggio, είχε προλάβει να κατοχυρώσει το όνομα, έτσι η πρώτη της μοτοσυκλέτα βγήκε στην αγορά απλά ως MV98.
Οι Domenico και Vincenzo Agusta είχαν εξαρχής το μυαλό τους στους αγώνες και η πρώτη τους μοτοσυκλέτα εξελίχθηκε με αυτόν τον γνώμονα. Χρειάστηκε λίγους μήνες για να διακριθεί, καθώς στις 13 Οκτωβρίου 1946 στην πίστα Valenza πήρε την πρώτη της νίκη στα χέρια του Mario Cornalea, συνέχισε δε το ίδιο λαμπρά μαζεύοντας 41 ασφάλτινες και 10 χωμάτινες νίκες ως το 1949 σε διάφορους αγώνες στην Ευρώπη.
Στο μεταξύ η MV εξέλισσε ένα δίχρονο 125 και το 1948 το κατέβασε στο Ιταλικό GP στη Monza, όπου ο αναβάτης Franco Bertoni πήρε μια σημαδιακή νίκη που έβαλε την MV Agusta για τα καλά στον χάρτη της μοτοσυκλέτας.
Είμαστε σε μια εποχή που ο κόσμος των GP125 κυριαρχείται από τη Mondial, ωστόσο οι αδελφοί Agusta δεν τα παρατούν. Με ιθύνοντα νου τον Domenico Agusta στο τιμόνι, το 1950 προσλαμβάνουν στην εταιρεία τους τον μηχανικό Arturo Magni και τον σχεδιαστή Piero Remor και σταδιακά στρέφονται στους τετράχρονους κινητήρες, αναπτύσσοντας ένα 125 μονοκύλινδρο με 2ΕΕΚ.
Ξεκινώντας αργά και αθόρυβα την αγωνιστική της καριέρα, αυτή η μοτοσυκλέτα εξελίχθηκε σημαντικά τα επόμενα χρόνια με τηλεσκοπικό πιρούνι, αλουμινένια ταμπούρα και άλλα αγωνιστικά καλούδια της εποχής για να αποδώσει καρπούς το 1952. Τότε, στα χέρια του Άγγλου Cecil Sandford πήρε τη νίκη στο Isle of Man TT εκείνης της χρονιάς, ενώ στη συνέχεια κατέκτησε το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα για την Ιταλική εταιρεία.
Το χτίσιμο ενός θρύλου
Τα απόνερα αυτού του θριάμβου έφεραν εμπορική αναγνώριση στην εταιρεία και η τετράχρονη αγωνιστική μοτοσυκλέτα της έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και σε ιδιώτες αγωνιζόμενους και χομπίστες. Παράλληλα, η MV Agusta παρουσίαζε μια νέα γενιά κινητήρων, τους τετρακύλινδρους 350 και 500, που θα άλλαζαν για πάντα την τύχη της ίδιας, αλλά και το πρόσωπο των αγώνων μοτοσυκλέτας.
Ταυτόχρονα, ο νέος τετράχρονος μονοκύλινδρος των 175 cc γέννησε μια σειρά ιστορικών μοντέλων δρόμου και αγώνων, με το θρυλικό Disco Volante (Ιπτάμενος Δίσκος) που πήρε το παρατσούκλι αυτό χάρη στο χαρακτηριστικό σχήμα του ρεζερβουάρ του πρώτου μοντέλου.
MV Agusta 175 CSS "Disco Volante" (1955)
Η σειρά των 175 έγινε εξαιρετικά δημοφιλής σε όλη την Ευρώπη, έτρεξε σε αγώνες και ανέβασε την ΜV Agusta στον αφρό της παγκόσμιας μοτοβιομηχανίας.
Η δε εταιρεία πλέον επένδυε γερά σε τρανταχτά ονόματα αναβατών για τις αγωνιστικές της δραστηριότητες και συνέχισε με φόρα τη συλλογή τίτλων που είχε αρχίσει το 1952 με τον Sandford. Με τον θρύλο Carlo Ubbiali στη σέλα των 125 της μάζεψε 5 παγκόσμια πρωταθλήματα από το 1955 ως και το 1960, ενώ από το 1956 η συλλογή αυτή περιέλαβε και τα 250 cc με άλλους 4 τίτλους (1956-1960), τρεις με τον Ubbiali και έναν με τον Tarquinio Provini (1958).
Στο μεταξύ ωστόσο το παγκόσμιο πρωτάθλημα ανησυχούσε από μια Ιταλική ανταρσία. Συγκεκριμένα, το 1957 οι Gilera, Moto Guzzi και Mondial αποφάσισαν να αποσυρθούν από τα Grand Prix διαμαρτυρόμενες για τα διαρκώς αυξανόμενα κόστη και θορυβημένες από την πτώση των πωλήσεών τους. Αρχικά η MV Agusta αποτελούσε μέρος της ομάδας αυτής, με αποτέλεσμα να μην τρέξει πουθενά το 1957, ωστόσο σύντομα ο Domenico Agusta άλλαξε γνώμη και η εταιρεία επέστρεψε το 1958 στην αγωνιστική δράση του παγκοσμίου.
O John Surtees στο Isle of Man TT
Απογείωση
Με τα μικρά της 125 και 250, αλλά και τη νέα γενιά τετρακύλινδρων 350 και 500 άρχισε να σαρώνει και σε αυτό συνέβαλλε τα μέγιστα η πρόσληψη αναβατών όπως οι John Surtees, Mike Hailwood, Giacomo Agostini και Phil Read.
Αυτοί οι θρύλοι των αγώνων της έφεραν άφθονη δόξα και δεκάδες τίτλους: ο Surtees πήρε τρία πρωταθλήματα 350 (1958-59-60) και άλλα τέσσερα στα 500 (1956-58-59-60), το 1961 ο Gary Hocking συνέχισε επάξια τίτλο και στις δύο μεγάλες κατηγορίες (350 και 500), ενώ στη συνέχεια έλαμψε το άστρο του τεράστιου Mike Hailwood, ο οποίος απλά δεν είχε αντίπαλο στα 500 από το 1962 ως και το 1965.
Mike "The Bike" Hailwood
Η εισαγωγή μιας νέας γενιάς τρικύλινδρων κινητήρων 350 (το 1968) και 500 (το 1966) συνέπεσε με την άφιξη στην MV Agusta του πιο πετυχημένου αναβάτη στην ιστορία των αγώνων μοτοσυκλέτας, του ενός και μοναδικού Giacomo Agostini.
Με τον Ago καβάλα στις μοτοσυκλέτες της, η MV Agusta πήρε το παγκόσμιο ξανά παραμάζωμα, κατακτώντας έξι τίτλους στα 350 (σερί από 1968 ως και το 1973) και 7 στα 500 (1966-1972). Η μετέπειτα μετακίνησή του στη Yamaha το 1974 δεν έκαμψε ιδιαίτερα τη δυναμική της εταιρείας, η οποία με τον Phil Read πήρε άλλους δύο τίτλους στα 500, το 1973 και 1974.
Σε αυτό το διάστημα η MV Agusta μάζεψε 38 τίτλους αναβατών σε όλες τις κατηγορίες των Grand Prix, καθώς και 37 τίτλους κατασκευαστών.
Η εταιρεία κυριάρχησε και στο Isle of Man TT όπου από το 1952 ως και το 1972 οι Cecil Sandford, Leslie Graham, Carlo Ubbiali, Tarquinio Provini, Bill Lomas, John Surtees, John Hartle, Mike Hailwood, Giacomo Agostini και Gary Hocking της έφεραν 7 νίκες στην Ultra Lightweight (125 cc), 5 νίκες στη Lightweight (250 cc), 9 νίκες στο Junior TT (350 cc) και 13 στο Senior TT (500 cc)!
Giacomo Agostini
Η αρχή του (προσωρινού) τέλους
Ενόσω η MV είχε καταστεί πια απόλυτη κυρίαρχος των Grand Prix, ήρθε ο θάνατος του Κόμη Domenico Agusta το 1971 να ταράξει την πορεία της. Η ευρύτερη αγορά ούτως ή άλλως πια ένιωθε έντονη την πίεση της διογκούμενης Ιαπωνικής βιομηχανίας, οι δίχρονες μοτοσυκλέτες της οποίας άρχιζαν να δείχνουν ποιος είναι το νέο αφεντικό των GP, την εποχή που και η Αγγλική βιομηχανία κατέρρεε.
Η τελευταία νίκη της MV Agusta σε GP ήρθε το 1976, σε μια χρονιά που ο Agostini επέστρεψε στην εταιρεία με την οποία έγινε θρύλος, αλλά πια δεν είχε την ίδια δυναμική με πριν και απέναντι στις Γιαπωνέζες που ο ίδιος καβαλούσε έναν χρόνο πριν δεν κατάφερε τίποτε περισσότερο από μια νίκη στο Assen.
Ο Κόμης Domenico Agusta (πάνω στη μοτοσυκλέτα) με τον John Surtees
Η συνέχεια δε θα είχε στον τίτλο αγωνιστικές δάφνες και θρυλικά μοντέλα, αλλά οικονομικά προβλήματα, συνεπεία των οποίων η οικογένεια Agusta αναζήτησε νέους συνεργάτες, Ένας τέτοιος βρέθηκε προσωρινά στο πρόσωπο της επενδυτικής εταιρείας EFIM, η οποία ωστόσο επέμενε πως η MV έπρεπε να εγκαταλείψει τις μοτοσυκλέτες αν θέλει να επιβιώσει.
Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 η Agusta είχε ξαναστραφεί στην αεροπορική βιομηχανία και αυτή τη φορά το ενδιαφέρον της είχε επικεντρωθεί στα ελικόπτερα. Η συνεργασία της με την Αμερικανική Bell ξεκίνησε το 1955, αργότερα ήρθαν κι άλλες συνεργασίες με τις Sikorski, Boeing και McDonnell Douglas, ενώ ο πραγματικός στόχος ήταν να κατασκευάσει τα δικά της ελικόπτερα,
Αυτή η επιχείρηση αποδείχθηκε ιδιαίτερα πετυχημένη και μοντέλα της όπως το Α109 ήταν ανάμεσα στα δημοφιλέστερα ελικόπτερα της δεκαετίας του 1970.
Κάπως έτσι η δεκαετία του 1980 μπήκε με τη μοτοσυκλετιστική Agusta πρακτικά να μην υπάρχει, διατηρώντας το όνομά της σχεδόν αποκλειστικά στο απόθεμα μοτοσυκλετών και εξαρτημάτων που είχε ήδη στις αποθήκες της.
Όλα έδειχναν πως η MV Agusta είχε πάψει να υφίσταται.
Claudio Castiglioni (αριστερά) και Massimo Tamburini (δεξία) με την MV Agusta F4
Η δαιδαλώδης ανάμιξη του Claudio Castiglioni
Πέρασε μια ολόκληρη δεκαετία στο σκοτάδι, ως το σωτήριον έτος 1991, όταν ο Claudio Castiglioni την αγόρασε και την ενέταξε στον όμιλο Cagiva.
Το 1997 είχε πια φτάσει η ώρα να αναδυθεί από τις στάχτες της και εκείνη τη χρονιά η MV Agusta παρουσίασε μια ιστορική μοτοσυκλέτα, τη superbike F4 750 η οποία έφερε την υπογραφή ενός τεράστιου Ιταλού μηχανικού, του Massimo Tamburini. Μιλάμε για τον άνθρωπο που σχεδίασε δύο σύγχρονα μοτοσυκλετιστικά ορόσημα: Ducati 916 και MV Agusta F4.
Ακολούθησε η σειρά των γυμνών Brutale, ωστόσο οι εποχές δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολες, ειδικά για μικρές εταιρείες που δε μπορούν να τα βάλουν τιμολογιακά με τον Ιαπωνικό ανταγωνισμό.
Οι πανάκριβες και εξωτικές σπορ μοτοσυκλέτες της χάρισαν μια θέση στον ήλιο ξανά, αλλά σε πρακτικά επίπεδα – όπως λ.χ. οι πωλήσεις – τα πράγματα δεν ήταν εύκολα και η οικονομική δυσπραγία έκανε πάλι την εμφάνισή της.
Το 2004 η Μαλαισιανή κατασκευάστρια αυτοκινήτων Proton εξαγόρασε την MV Agusta από τον όμιλο Gaciva, για να την ξεφορτωθεί (για ένα συμβολικό ευρώ, μείον τα χρέη της) στην Ιταλική επενδυτική GEVI S.p.A. ακριβώς έναν χρόνο αργότερα. Το ενδιαφέρον ήταν πως για μια φορά ακόμη στο τιμόνι της εταιρείας θα βρισκόταν ο Claudio Castiglioni.
Μετονομασμένη σε MV Agusta Motor S.p.A. εντάχθηκε σε έναν όμιλο μαζί με τις Cagiva και Husqvarna, με την τελευταία να πωλείται στη BMW το 2007 ώστε τα έσοδα να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη των δύο Ιταλικών ονομάτων.
Τα οικονομικά ωστόσο δε βελτιώθηκαν αισθητά και το 2009 ήρθε η Harley-Davidson να την αποκτήσει από τον Castiglioni έναντι €70 εκατομμυρίων. Δύο χρόνια αργότερα οι Αμερικανοί άλλαξαν ρότα και αποφάσισαν να ξαναπουλήσουν την MV Agusta και αγοραστής της ήταν – ποιος άλλος – ο Claudio Castiglioni, πλέον ως ο μοναδικός ιδιοκτήτης της MV Agusta Motor Holding S.r.l.
Ο Giovanni Castiglioni μπροστά από τη φωτογραφία του πατέρα του
Ο ξαφνικός θάνατος του Castiglioni το 2011 ήρθε να επιδεινώσει μια άσχημη οικονομική κατάσταση που λίγο είχε βελτιωθεί τα προηγούμενα χρόνια, καθώς πλέον η εταιρεία περνούσε στα χέρια του γιου του, Giovanni.
Μεσολάβησε η είσοδος της Mercedes-AMG στη μετοχική της σύνθεση με 25% το 2014, νέες φήμες για άσχημα οικονομικά και σοβαρά προβλήματα το 2016, τα οποία ξεπεράστηκαν με μια ένεση ρευστού από τον επενδυτικό όμιλο Black Ocean Group που της επέτρεψε να ξαναγοράσει το μερίδιο της Mercedes.
Κάπως έτσι η εταιρεία μπήκε στη σημερινή της πορεία, όπως τη γνωρίζουμε, με τον υιό Castiglioni να ανακοινώνει το 2018 θαρραλέα πλάνα με νέα μοντέλα βασισμένα σε έναν φρέσκο τετρακύλινδρο χιλιάρη κινητήρα.
Κρατώντας τη θέση του προέδρου και μεγαλομετόχου της εταιρείας, ο Giovanni Castiglioni πλέον συνεργάζεται με τον διευθύνοντα σύμβουλο Timur Sardanov (εκ της Black Ocean) και παρέα έχουν σχεδιάσει μια στρατηγική που ξεκινά από τη νέα της συνεργασία με την Κινεζική Loncin Motor Company.
Timur Sardanov
Αυτή προβλέπει την παραγωγή μικρότερων μοτοσυκλετών 350 και 500 κυβικών εκατοστών, όπως τότε που σάρωνε τα πάντα στα Grand Prix. Μόνο που αυτή τη φορά οι μικρές μοτοσυκλέτες δεν προορίζονται για αγώνες, αλλά για να ανοίξουν τις πόρτες των Ασιατικών αγορών.
Η MV Agusta κοιτάζει το μέλλον με αισιοδοξία, φιλοδοξώντας να αφήσει πίσω της δεκαετίες οικονομικών προβλημάτων, ενώ παράλληλα έχει επιστρέψει με σχετική επιτυχία και στους αγώνες, τρέχοντας πια στο WorldSBK και στο WorldSSP. Μπορεί να μην είναι η σαρωτική πρωταθλήτρια της δεκαετίας του 1950, αλλά από κάπου πρέπει να αρχίσει κανείς.
Ο κύκλος αρχίζει σιγά-σιγά να κλείνει.
