Του Δημήτρη Κατσούλα

Λίγο πριν ο ήλιος καλημερίσει την Μαύρη θάλασσα, ξεκινούσαμε την παράλια διαδρομή από την Ανατολική πλευρά του Πόντου, με σκοπό να διανυκτερεύσουμε στη πόλη Σινώπη.

Εξερεύνηση σε νέα μέρη

Η διαδρομή Τραπεζούντα-Σαμψούντα μάς ήταν γνωστή (αφού την είχαμε διατρέξει λίγες μέρες νωρίτερα), κι έτσι αποφασίσαμε να τροποποιήσουμε εν μέρει την διαδρομή, ακολουθώντας τις οδηγίες που μας είχαν δώσει οι Τούρκοι φίλοι μας στην Άγκυρα. Με αυτό τον τρόπο θα εξερευνούσαμε και κάποια άλλα μέρη, που σε καμιά περίπτωση δεν θα βλέπαμε.
Έτσι, λίγα χιλιόμετρα μετά την πόλη Ορντού, εγκαταλείψαμε την εθνική οδό και ακολουθήσαμε την παράκτια επαρχιακή οδό Bolaman Yolu. Καταιγιστικό το πράσινο της φύσης, εξαιρετική η ποιότητα της ασφάλτου, υποδειγματική η χάραξη του δρόμου, ανεπανάληπτη η πανοραμική θέα της θάλασσας, ενώ για περίπου 50 χλμ., ο μαύρος Τίγρης ξεδίπλωνε στον δρόμο τις αρετές του και μας μάγευε με την σβελτάδα και την άνεσή του. Οι φίλοι μας όντως είχαν δίκιο...   

Βγαίνοντας ξανά στην Εθνικό οδό –και μετά από περίπου 150 χλμ. πορείας– αντίκρισα στον καθρέπτη να με ακολουθεί το λαμπερό φως μιας μοτοσυκλέτας. Επειδή είχαμε αρκετές μέρες να συναντήσουμε έναν δίτροχο συνοδοιπόρο, έκοψα ταχύτητα  για να με προλάβει. Πίστευα πως θα δω κάποιο “μαστόδοντο” ξεχειλισμένο από μπαγκάζια, με συστήματα GPS και αναβάτες ντυμένους σαν ρομπότ - δεν ήταν όμως έτσι. Η μοτοσυκλέτα που αντικρίσαμε απείχε παρασάγγας από το αναμενόμενο. Ήταν μια “Royal Enfield” με ινδικές πινακίδες, ενώ ο αναβάτης της φορούσε μόνο ένα μπουφάν και ένα τζετ κράνος. Μείναμε άφωνοι.
Στο πρώτο παρκινγκ που βρήκαμε σταματήσαμε και μετά τις απαραίτητες συστάσεις, έσκασε στα αυτιά μας μια βόμβα …μεγατόνων: “Αν δεν το καταλάβατε, έρχομαι από την Ινδία”! Ο εικοσιεπτάχρονος Ρόμπερτ, ένας Ολλανδός μουσικός, είχε αγοράσει από το Νεπάλ μια μοτοσυκλέτα Enfield (μοντέλο 1976) και ξεκίνησε πριν από 8 μήνες το δίτροχο οδοιπορικό του προς την Ευρώπη. Σκοπός του ήταν να καταγράψει την μουσική παράδοση των χωρών που θα επισκεπτόταν, να συμμετάσχει σε τοπικά μουσικά συγκροτήματα και να ζήσει την καθημερινότητα των ντόπιων. Κι επειδή η Σινώπη αποτελούσε τον κοινό προορισμό μας, συνεχίσαμε μαζί για τα τελευταία 170 χλμ.

Δυσάρεστες εκπλήξεις

Η άφιξη στην Σαμψούντα έγινε αργά το απόγευμα. Μετά όμως την Σαμψούντα, στην διαδρομή ως την Σινώπη (160 χλμ.), μας περίμεναν κάποιες δυσάρεστες εκπλήξεις. Βρεθήκαμε να οδηγούμε μέσα σ’ ένα απέραντο εργοτάξιο, με αμέτρητες παρακάμψεις, χωμάτινους τάπητες και αμέτρητες λακκούβες - χρειαστήκαμε περισσότερες από 3 ώρες για να καλύψουμε την συγκεκριμένη διαδρομή.

Στην κεντρική πλατεία της Σινώπης, ένα περιπολικό μας έκανε σήμα να σταματήσουμε. “Αυτό ήταν, πάλι θα πληρώσουμε” σκέφθηκα! Όμως, για καλή μας τύχη, το ζευγάρι των ένστολων μάς σταμάτησαν απλά για να μας γνωρίσουν! Δεινοί μοτοσυκλετιστές κι εκείνοι, προσφέρθηκαν να μας βοηθήσουν, συστήνοντας  ξενοδοχεία και εστιατόρια, ενώ μας έδωσαν και αρκετές χρηστικές πληροφορίες για την πόλη και την περιοχή. Στην συνέχεια, μας οδήγησαν με το περιπολικό τους μέχρι την είσοδο ενός καλού ξενοδοχείου, όπου και τους αποχαιρετήσαμε εγκάρδια.
Κατά την παρουσία μας στην Σινώπη των 47.000 κατοίκων, περπατήσαμε όλη μέρα στα λιθόστρωτα σοκάκια της παρευξείνιας πολιτείας αναζητώντας τυχόν απομεινάρια του μακραίωνου αρχαιοελληνικού και βυζαντινού παρελθόντος. Το πότε θεμελιώθηκε η πόλη παραμένει ακόμα ένα αναπάντητο ερώτημα, ενώ σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι πρώτοι οικιστές της ήταν οι Κιμμέριοι  - άλλοι ιστορικοί πιστεύουν πως ήταν οι Αργοναύτες.
Η πρώτη ελληνική αποικία στον Πόντο πήρε το όνομά της από την μυθολογική κόρη του ποταμού Ασωπού, την Σινώπη. Από εδώ  ξεκίνησε ο αποικισμός της νότιας λεκάνης του Εύξεινου Πόντου, μέχρι την μακρινή Κολχίδα. Παρεμπιπτόντως, οι περισσότερες πόλεις που επισκεφτήκαμε κατά την διάρκεια του οδοιπορικού μας ήταν όλες αποικίες της (Τραπεζούντα, Κερασούντα, Κοτύωρα).
Ο ελληνικός πληθυσμός της πόλης (πριν το 1914) απαριθμούσε 5.000 ψυχές, που έζησαν κακουχίες και εν τέλει μετανάστευσαν στην Ελλάδα το 1923-1924,  ακολουθώντας την ανταλλαγή πληθυσμών μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.
Αντιπροσωπευτικό μνημείο της ελληνικής παρουσίας στην Σινώπη είναι ο ναός της Θεοτόκου, ο οποίος χτίστηκε στο κέντρο του παλατιού του βασιλιά Μιθριδάτη και σήμερα ονομάζεται Μπαλατλάρ Κιλισεσί (Εκκλησία του Παλατιού). Στα υπόλοιπα αξιοθέατα της πόλης συγκαταλέγονται το τζαμί Alaeddin Mosque, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Alaiye Medresse (13ου αιώνα).

Ανέσεις στην Σινώπη

Οι ανέσεις που προσφέρει η Σινώπη στον επισκέπτη είναι πολλές και ποικίλες. Στον χώρο του γραφικού λιμανιού υπάρχουν εστιατόρια με φρέσκο ψάρι, μικρά café και bars, πολλά μικρομάγαζα με σουβενίρ και αρκετά ξενοδοχεία χαμηλού κόστους. Στην Σινώπη βρίσκεται επίσης το μοναδικό φιόρδ της Τουρκίας (φιόρδ Hamsilos). Σε γενικές γραμμές, οι εντυπώσεις μας από την Σινώπη ήταν θετικές και σίγουρα αξίζει κανείς να την επισκεφθεί και να την χρησιμοποιήσει ως βάση για κοντινές εξορμήσεις στην περιοχή.

Η νύχτα στην Σινώπη μάς βρήκε σ’ ένα εστιατόριο του λιμανιού παρέα με τον θεότρελο Ολλανδό, που μας διηγήθηκε αρκετές ιστορίες από το οκτάμηνο ταξίδι του στην σέλα της Enfield. Και μετά την κατανάλωση αρκετών ποτηριών Αϊράν (τοπικό ποτό), αποχαιρετήσαμε τον άπαιχτο Ρόμπερτ και επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο για να ξεκουραστούμε, αφού την επόμενη μέρα είχαμε ένα αρκετά επιβαρημένο πρόγραμμα.

Υπάρχουν δύο επιλογές για να προσεγγίσει κανείς την πόλη Σαφράμπολη, τον τελευταίο προορισμό μας στην γειτονική χώρα: η εθνική οδός και η παραλιακή επαρχιακή οδός. Ακολουθήσαμε την πρώτη διαδρομή, ευελπιστώντας πως τα 300 χλμ. που μας χώριζαν θα “έβγαιναν” εύκολα χάρη στο εθνικό δίκτυο, αλλά και την άνετη τουριστική μοτοσικλέτα μας. Δυστυχώς διαψευστήκαμε οικτρά, αφού για περίπου 200 χλμ. ο οδικός άξονας ήταν σε άθλια κατάσταση. Η ανακατασκευή του δικτύου δεν μας επέτρεπε να ρολάρουμε με νορμάλ ταχύτητες, ενώ οι χωμάτινες παρακάμψεις έπαιζαν συνεχώς με τα νεύρα μας. Το μόνο πάντως που μας ικανοποίησε ήταν το γεγονός ότι η μαύρη μοτοσικλέτα δεν “μασούσε” στο χώμα ή μάλλον στο γαρμπίλι. Η απόσταση των 300 χλμ. καλύφθηκε τελικά σε 6 ώρες, οδηγώντας κάτω από έναν καυτό ήλιο. Το ρολόι σημάδευε μεσημβρινές ώρες όταν αντικρίσαμε τα πρώτα σπίτια της Σαφράμπολης.

 Αφού καταλύσαμε σ’ ένα παραδοσιακό ξενώνα, πετάξαμε από πάνω μας τις μοτοσυκλετιστικές «πανοπλίες» και ξεκινήσαμε την εξερεύνηση της ιστορικής πόλης.

Βόλτα στην Θεοδωρούπολη

Η Σαφράμπολις (η Θεοδωρούπολη των βυζαντινών χρόνων) χρωστάει το όνομά της στο μπαχαρικό σαφράνι, που παράγεται από το φυτό Κρόκος (καλλιεργείται και στην Ελλάδα). Λόγω της αρχιτεκτονικής ιδιαιτερότητάς της, η Unesco περιέλαβε την Σαφράμπολις το 1994 στην λίστα των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μέχρι τις αρχές του 1920, στην Σαφράμπολις ζούσαν περίπου 3.000 Έλληνες, οι οποίοι όμως υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την συνθήκη της Λωζάνης - όπως συνέβη άλλωστε σε όλο τον Πόντο.
Στην διήμερη διαμονή μας στην «Πόλη του Σαφράνι», ξεχωρίσαμε –μεταξύ άλλων– τις πάμπολλες ανακαινισμένες οθωμανικές κατοικίες, την «Οδό των Υποδηματοποιών», το τέμενος Κιοπρουλού Μεχμέτ Πασά και το χαμάμ Τζινζί, ένα τούρκικο λουτρό του 17ου αιώνα που λειτουργεί ως σήμερα.

Στο άκουσμα της λέξης «χαμάμ», η Ελένη με παράτησε αμέσως και την “έκανε” για τα ζεστά μάρμαρα του λουτρού, απολαμβάνοντας τις υπηρεσίες μιας ευτραφούς μουσουλμάνας. Εγώ, αντίθετα, προτίμησα να συνεχίσω την περιήγησή μου στα ενδότερα της Σαφράμπολις, απολαμβάνοντας ένα υπέροχο παγωτό καϊμάκι.
Στο κέντρο της γραφικής Σαφράμπολις υπάρχουν πολλά μικρομάγαζα, παραδοσιακά καφενεία, πολύχρωμες αγορές, μικρά ξενοδοχεία και ζαχαροπλαστεία. Έτσι, το τελευταίο μας βράδυ στην πόλη απολαύσαμε -υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής- το τσάι μας σ’ ένα από τα γραφικά καφενεία του κέντρου, ενώ είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε κι άλλους τουρίστες που είχαν ταξιδέψει από όλη την Τουρκία για να θαυμάσουν την αρχιτεκτονική της πόλης.

Βιωματική εμπειρία

Νωρίς την επομένη, αποχαιρετώντας την Σαφράμπολις ξεκινούσε η επιστροφή μας στην πατρίδα. Το παρευξείνιο οδοιπορικό της ιστορίας και της μνήμης είχε αγγίξει την ολοκλήρωσή του. Πλημμυρισμένοι από μια αδιόρατη θλίψη και μια ανεξήγητη αναστάτωση ψυχής, αφήσαμε την ματιά μας να περιπλανηθεί για μια τελευταία φορά στο βάθος του ορίζοντα, στα βάθη των αιώνων.

Αυτό που συγκλονισμένοι αντικρίσαμε ήταν πραγματικά απίστευτο, ασύλληπτο! Μέσα από την τραχιά γη του Πόντου άρχισαν να αναδύονται ιστορικά μνημεία, μύθοι, θρύλοι, ελληνικές αποικίες, φονικές μάχες, ελπίδες, προσφυγιά, εθνικοί ήρωες, χαμένες πατρίδες… Έτσι όπως τα είχαμε βιώσει όλες τις προηγούμενες μέρες ταξιδεύοντας με τη δική μας δίτροχη Αργώ στα νερά του Εύξεινου Πόντου…  

Φωτογραφίες

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•