Η καθάρια θάλασσα πηγαινοφέρνει ακούραστα άμμο και βότσαλα. Στον γιαλό απλώνουν τα δίχτυα και ξεραίνουν χταπόδια. Όρμοι, απάνεμα λιμανάκια και απαλά κύματα συνθέτουν το καλοκαιρινό όνειρο. Ορεινά χωριά απλώνουν τις γειτονιές τους σε πλαγιές κατάφυτες από έλατα και πεύκα…
Στις ταβέρνες, κάτω από τις κληματαριές και τα σκιερά δέντρα, ψήνουν κρέας στα κάρβουνα και πίνουν κρασί από μυρωδάτα σταφύλια. Αρχαιοελληνικοί μύθοι, πεσμένες κολώνες και ιερές μονές μαρτυρούν τη μακραίωνη ιστορική διαδρομή αυτού του τόπου…
Πολλά και ποικίλα τα θέλγητρα της βοιωτικής γης. Ο νομός Βοιωτίας, με τις δαντελωτές παραλίες του Κορινθιακού κόλπου, το πλήθος των τοπικών αρχαιολογικών και θρησκευτικών θησαυρών και τον ελατοσκέπαστο όγκο του Ελικώνα, αποτελεί αναμφίβολα έναν ιδανικό προορισμό για μια σύντομη, αξέχαστη απόδραση που τόσο ανάγκη έχει η πλειονότητα των κατοίκων του «κλεινού άστεως» των Αθηνών, προκειμένου να αποτινάξουν, έστω για λίγο, το δυσβάστακτο φορτίο της ψυχοφθόρας αστικής καθημερινότητας.
Κυριάκι
Δασοσκέπαστος παράδεισος
Η φορτωμένη με βαρύτιμη ιστορία και λαϊκές παραδόσεις πολιτεία της Λιβαδειάς, χτισμένη αμφιθεατρικά στους βόρειους πρόποδες του Ελικώνα, μπορεί να θεωρηθεί ως η αφετηρία της περιπλάνησής σας στη Βοιωτία. Γρήγορη πρόσβαση στη βοιωτική πρωτεύουσα προσφέρει η Νέα Εθνική Οδός Αθηνών – Λαμίας, είτε μέσω Κάστρου και Ορχομενού, είτε μέσω Θήβας.
Αφού απολαύσετε τον καφέ σας στις «Πηγές της Κρύας», μέσα σ’ ένα ονειρεμένο περιβάλλον πλούσιας βλάστησης και άφθονων νερών του ποταμού Έρκυνα, μπορείτε πλέον να ξεκινήσετε το οδοιπορικό σας στη βοιωτική γη. Πρώτος σταθμός το ορεινό κεφαλοχώρι Κυριάκι, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ελικώνα, 20 χλμ. μακριά από την Λειβαδιά.
Γι’ αυτό το λόγο θα οδηγήσετε αρχικά στον οδικό άξονα Λιβαδειάς-Δελφών με κατεύθυνση την Αράχωβα. Σύντομα όμως, μόλις 3 χλμ. από τα τελευταία σπίτια της Λιβαδειάς, θα στρίψετε αριστερά ακολουθώντας την πινακίδα με κατεύθυνση τα χωριά Ανάληψη, Ελικώνας και Κυριάκι.
Καταλυτική είναι η παρουσία του δασοσκέπαστου όρους Ελικώνα στη διαμόρφωση του τοπικού οικοσυστήματος. Μια όμορφη ανηφορική διαδρομή 12 χλμ. με αρκετές στροφές χωρίζουν τη Λιβαδειά από τον ορεινό οικισμό Ελικώνα, που βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μ. Ένα πυκνό ελατόδασος αποτελεί το μαγευτικό μανδύα της τοπικής φύσης που τυλίγει τον ορεινό οικισμό της βοιωτικής γης, ενώ παραδοσιακές πέτρινες κατοικίες, ψησταριές και ταβέρνες με ρουμελιώτικες γεύσεις, ορεινά λιβάδια, αιωνόβια πλατάνια και άφθονα νερά είναι μερικά από τα σημεία που αξίζει να σταθείτε κατά την παρουσία σας στον οικισμό Ελικώνα (πρώην Ζερίκι).
Ένας νεότευκτος ανηφορικός δρόμος με ευχάριστες στροφές και καλοσυντηρημένο οδόστρωμα συνδέει στη συνέχεια τον Ελικώνα με το γραφικό Κυριάκι, το κεφαλοχώρι της περιοχής, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ελικώνα σε υψόμετρο 750 μ. Λιτές οικιστικές γραμμές από πέτρα και ξύλο, κόκκινες κεραμοσκεπές και πυκνή δόμηση, συνθέτουν τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του ακμαίου ορεινού οικισμού της Βοιωτίας, που στο παρελθόν υπήρξε ένα σημαντικό κτηνοτροφικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.
Οι κάτοικοί του βιοπορίζονται σήμερα από την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τα λατομεία της περιοχής, ενώ σημείο αναφοράς του ορεινού οικισμού αποτελούν οι ψησταριές και οι ταβέρνες του, όπου επιβάλλεται να δοκιμάσετε ντόπιο καλοψημένο κρέας και κυνήγι.
Σε κοντινή απόσταση από το Κυριάκι (4 χλμ. ανατολικά) βρίσκεται η τοποθεσία της Αρβανίτσας. Οι διαμορφωμένοι χώροι αναψυχής που υπάρχουν προσφέρονται για ένα αξέχαστο πικ–νικ μέσα στην αγκαλιά της τοπικής φύσης, ενώ η συγκεκριμένη τοποθεσία ενδείκνυται ως αφετηρία για κάποιες σύντομες πεζοπορικές εξορμήσεις μέσα στο πυκνό ελατόδασος της περιοχής.
Μονή Οσίου Λουκά
Θρησκευτικό μνημείο
Μετά το Κυριάκι, η κόκκινη γραμμή της διαδρομής που έχετε αποτυπώσει πάνω στο χάρτη οδηγεί στο μαρτυρικό Δίστομο, 17 χλμ. δυτικά. Σε απόσταση 12 χλμ. δυτικά του Κυριάκι βρίσκεται η ιστορική Μονή του Οσίου Λουκά. Πρόκειται για το σημαντικότερο θρησκευτικό–βυζαντινό μνημείο της Βοιωτίας, που επιβάλλεται να επισκεφτείτε, έστω και αν χρειάζεται να κάνετε μια μικρή παράκαμψη από την προκαθορισμένη σας διαδρομή.
Κτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Ελικώνα σε υψόμετρο 430 μ., η Μονή του Οσίου Λουκά ανεγέρθηκε τον 10ο αιώνα στη θέση που προϋπήρχε ένα ιερό της θεάς Δήμητρας, απ’ όπου και δανείστηκε οικοδομικά υλικά. Είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της μεσοβυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής και περιλαμβάνεται από το 1990 στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Το μοναστηριακό συγκρότημα του Οσίου Λουκά γνώρισε μέρες ακμής από τον 11ο έως τον 16ο αιώνα. Οχυρωμένο με περίβολο και πύργους, περιλαμβάνει συγκροτήματα κελιών, τράπεζα, κωδωνοστάσιο, καθώς και δύο ναούς: ο ναός της Παναγίας (10ου αιώνα) είναι αφιερωμένος στη Θεοτόκο και το Καθολικό (11ου αιώνα) είναι αφιερωμένο στον όσιο Λουκά, που μόνασε στην περιοχή τον 10ο αιώνα.
Το Καθολικό, που κτίστηκε για να φιλοξενήσει το λείψανο του οσίου, αποτελεί έναν από τους εντυπωσιακότερους οκταγωνικούς ναούς που υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο. Το Καθολικό της μονής λειτουργεί και ως μουσείο, ενώ πάμπολλοι είναι οι επισκέπτες που συρρέουν εδώ, όχι μόνο με την ιδιότητα των ανώνυμων, ταπεινών προσκυνητών, αλλά και ως θαυμαστές της βυζαντινής θρησκευτικής αρχιτεκτονικής.
Δίστομο
Από το Δίστομο στην Αντίκυρα
Προσεγγίζοντας το Δίστομο, θα ήταν μεγάλη παράλειψη εκ μέρους σας αν δεν επισκεφθείτε το Μουσείο Θυμάτων του Ναζισμού και το μνημείο των Θυμάτων των Ναζί που υπάρχει σε λόφο, στα περίχωρα της βοιωτικής κωμόπολης. Είναι ένα μνημείο αφιερωμένο στους 223 κατοίκους του Διστόμου που εκτέλεσαν στις 10/6/1944 οι Ναζί σε αντίποινα για την αντίστασή τους και στην συνέχεια έκαψαν το χωριό τους. Θυμηθείτε ότι στο παλαιό δημοτικό σχολείο του Διστόμου στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο της κωμόπολης, ενώ αξίζει να μεταβείτε και στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1860), που δεσπόζει στο κέντρο του Διστόμου.
Μια κατηφορική ελικοειδή διαδρομή 11 χλμ. χωρίζουν το Δίστομο των 4.350 κατοίκων από την ομώνυμη παραλία, στις ακτές του Κορινθιακού κόλπου. Δίπλα ακριβώς στην Παραλία Διστόμου απλώνεται ο οικισμός Άσπρα Σπίτια, που μάλλον θα σας απογοητεύσει με την θλιβερή πολεοδομική του ομοιομορφία.
Ακολουθώντας την πινακίδα με κατεύθυνση την κοντινή Αντίκυρα (2 χλμ.), ο παραλιακός δρόμος σύντομα θα σας οδηγήσει στο παραθαλάσσιο βοιωτικό χωριό των 2.810 κατοίκων. Ο νεόκτιστος φάρος στο χώρο του λιμανιού, η προκυμαία με τα πάμπολλα ουζερί και τις καφετέριες, τα βρεγμένα δίχτυα που στεγνώνουν στον ήλιο, η αμμουδερή παραλία, ο πεντακάθαρος ουρανός που καθρεπτίζεται στα γαλάζια νερά του Κορινθιακού και τα δεμένα καΐκια που λικνίζονται ρυθμικά αποτελούν μια δυνατή πρόκληση στο βλέμμα του επισκέπτη, που δύσκολα πλέον φεύγει από εδώ.
Η Αντίκυρα είναι ο πλέον αναπτυγμένος παραθαλάσσιος οικισμός της περιοχής στο θέμα της τουριστικής υποδομής. Εδώ βρίσκονται –και σας περιμένουν– πάμπολλες ψαροταβέρνες και ουζερί δίπλα στο κύμα, που σερβίρουν καθημερινά φρέσκο ψάρι και θαλασσομεζέδες.
Μοναδικό αρνητικό στοιχείο αποτελεί ωστόσο η παρουσία του εργοστασίου Αλουμίνας (10 χλμ. ανατολικά της Παραλίας Διστόμου), που έχει επιφέρει βαθιά τραύματα στην αισθητική αρμονία του τοπίου και λειτουργεί αποτρεπτικά στην προσέλευση παραθεριστών.
Αντίκυρα
Βόλτα στον Άγιο Ισίδωρο
Η Αντίκυρα ανοίγει την πόρτα ενός μικρόκοσμου απρόσμενα γοητευτικού, τον οποίο αντιπροσωπεύει ο ειδυλλιακός οικισμός του Αγίου Ισίδωρου – μόλις 3 χλμ. δυτικά της Αντίκυρας. Στα πεντακάθαρα νερά του απάνεμου όρμου του Αγίου Ισίδωρου αρκετοί ντόπιοι αλλά και επισκέπτες δροσίζονται τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, ενώ οι εικόνες που προσφέρει ο μικρός παραθαλάσσιος οικισμός παραπέμπει σε αντίστοιχες αιγαιοπελαγίτικες.
Η επιστροφή στην Λιβαδειά (και κατόπιν στην Αθήνα) μπορεί να γίνει πάνω στην προαναφερόμενη διαδρομή. Σε περίπτωση όμως που θέλετε να συνεχίσετε την περιπλάνησή σας, μπορείτε να προσεγγίσετε εύκολα και γρήγορα την περιοχή του Παρνασσού, αφού η Αντίκυρα απέχει μόλις 25 χλμ. από την Αράχωβα.
Τέλος, για τους κατόχους μοτοσυκλετών on-off που αναζητούν συναρπαστικές εναλλαγές τοπίων, πανοραμική θέα του Κορινθιακού και περιπέτειες εκτός ασφάλτου, για την επιστροφή συστήνεται η χωμάτινη διαδρομή (32 χλμ.) που ξεκινά από το εργοστάσιο Αλουμίνας και καταλήγει στη παραλία της Ζελίτσας, κοντά στον οικισμό Σαράντη και την ομώνυμη παραλία.
Όπως αντιλαμβάνεστε, οι ταξιδιωτικές προτάσεις της βοιωτικής γης είναι πολλές και ενδιαφέρουσες. Εσείς, απλά, έχετε μόνο να επιλέξετε…
Άγιος Ισίδωρος
