Ουσιαστικά, για να το κάνουμε πιο απλό και κατανοητό, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν δημιουργήσει επιτροπές ανά την υφήλιο, οι οποίες συνεργάζονται μεταξύ τους και εναρμονίζονται σε ότι αφορά στην ασφάλεια των μεταφορών. Μια παράμετρος μέσα σε όλα αυτά, αφορά και στον προστατευτικό εξοπλισμό των μοτοσυκλετιστών, στην συγκεκριμένη περίπτωση δε, έχει να κάνει με τα κράνη.  

Μπορεί τοπικά, σε εθνικό ή ευρύτερα ηπειρωτικό πλαίσιο να ισχύουν ξεχωριστές προδιαγραφές, αλλά οι επιτροπές αυτές φροντίζουν ώστε να υπάρχει ένα διεθνές standard πάνω στο οποίο βασίζονται οι διάφορες ισχύουσες νόρμες ασφαλείας.

Στη Ευρώπη, έχει υιοθετηθεί και ακολουθείτε αυστηρά δια νόμου, το πρότυπο ECE 22.05 (δείτε το ΕΔΩ, μεγάλο αρχείο), σε ότι αφορά στις προδιαγραφές ασφαλείας των μοτοσυκλετιστικών κρανών. Με λίγα λόγια, τα κράνη που πωλούνται στην ΕΕ αλλά και σε πολλά άλλα κράτη της Ευρασίας που έχουν επίσης υιοθετήσει τις εν λόγω προδιαγραφές, θα πρέπει να πληρούν ότι ορίζουν οι ECE 22.05 και να “περνάνε” επιτυχώς τις δοκιμές που περιγράφονται σε αυτές.

Οι ECE 22.05 προδιαγραφές, ισχύουν από τον Σεπτέμβριο του 2002 και πρόκειται σύντομα να αλλάξουν, με εφαρμογή από τον Ιούλιο του 2020, αναβαθμιζόμενες σε ECE 22.06.

Στα πολυσέλιδα σχετικά υπομνήματα που ορίζουν τις προδιαγραφές αυτές, περιγράφεται  με ακρίβεια το τι πρέπει να πληροί ένα κράνος για να λάβει την έγκριση και αυτά αφορά το σύνολο των μερών που το απαρτίζουν.

Από το κέλυφος και τα λουράκια πρόσδεσης, μέχρι το εύρος του οπτικού πεδίου, την διαπερατότητα και τα επιτρεπτά επίπεδα διάθλασης της ζελατίνας, την διακριτή τοποθέτηση στα ταμπελάκια των προδιαγραφών ασφαλείας και πολλά άλλα, τα οποία περιγράφονται με μεγάλη λεπτομέρεια.

Φυσικά το σημαντικότερο σκέλος των προδιαγραφών αυτών, είναι οι δοκιμές κρούσης στις οποίες καλείται να αντεπεξέλθει ένα κράνος. Αυτές οι δοκιμές, διεξάγονται εργαστηριακά, με πολύ αυστηρό πρωτόκολλο σε ότι αφορά στην μεθοδολογία τους.



Αυτό είναι λοιπόν είναι το πιο σημαντικό σημείο, στο οποίο οι ECE 22.06 προδιαγραφές, εισάγουν νέα στοιχεία. Για παράδειγμα, στην δοκιμή όπου το κράνος ρίπτεται από δεδομένο ύψος σε σταθερή επιφάνεια (επίπεδη και γωνιώδη), η ταχύτητα που όριζαν οι ECE 22.05 ήταν μια, τα 7,5 m/s.

Στις 22.06 προδιαγραφές, η δοκιμή αυτή θα πρέπει να διεξάγεται με τρεις διαφορετικές ταχύτητες, 6 m/s, 7,5 m/s και 8,2 m/s, όπου στο εσωτερικό του κράνους, οι αισθητήρες  θα πρέπει να καταγράφουν μέγιστες τιμές στιγμιαίας επιβράδυνσης, στα 180, 275 και 275 G.

Αντιστοίχως, ο δείκτης τραυματισμού του κεφαλιού (HIC) δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 1.300, 2.400 και 2.880 μονάδες, για τις προαναφερθείσες ταχύτητες πρόσκρουσης.     

 Αυτό που είναι πολύ σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση, είναι το ότι διευρύνοντας το φάσμα των ταχυτήτων πρόσκρουσης στις δοκιμές, εξετάζεται η δυνατότητα ενός κράνους να ανταπεξέρχεται σε χτυπήματα (και άρα να προστατεύει αποτελεσματικά), πέραν μιας συγκεκριμένης σταθεράς.

Για παράδειγμα, μέχρι πρότινος μπορεί ένας κατασκευαστής να χρησιμοποιούσε πολύ στιβαρό εξωτερικό  κέλυφος, χωρίς δυνατότητα ελεγχόμενης παραμόρφωσης, και EPS (διογκωμένη πολυστερίνη) μεγάλης πυκνότητας, ώστε το κράνος που παρήγαγε να ανταπεξέρχεται με μεγάλη ευκολία στην δοκιμή κρούσης των ECE 22.05, που όριζε μόνο μια ταχύτητα πρόσκρουσης.

Στην πραγματικότητα, αυτό μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα σε πρόσκρουση με μικρότερες ταχύτητες, όπως αυτές που συμβαίνουν στατιστικά πιο συχνά, εντός αστικού περιβάλλοντας, η απορροφητικότητα και η απόσβεση των δυνάμεων αυτού του κράνους να ήταν πολύ μικρή, ακριβώς γιατί το κράνος αυτό, έχει σχεδιασθεί ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά σε μεγαλύτερες ταχύτητες.  

Aντίθετα, ένα κράνος που ήταν “στο όριο” των δυνατοτήτων του, κατά την δοκιμή πρόσκρουσης των 7,5 m/s στις ECE 22.05, μάλλον δεν θα ήταν ικανό να προστατέψει τον αναβάτη του, σε ένα ατύχημα εκτός πόλης, όπου οι ταχύτητες είναι κατά κανόνα, πιο υψηλές.

Με την εισαγωγή των δύο νέων τιμών ταχυτήτων κατά τις δοκιμές πρόσκρουσης λοιπόν, οι ECE 22.06 θα πιστοποιούν και εργαστηριακά,  ότι τα κράνη που παίρνουν την έγκριση θα είναι ικανά να ανταπεξέλθουν σε ένα ευρύτερο σενάριο ατυχημάτων.

Προσοχή, δεν εννοούμε ότι τα εγκεκριμένα κατά τα πρότυπα των 22.05 κράνη δεν είναι ικανά για κάτι τέτοιο, απλά με τις 22.06 προδιαγραφές, πιστοποιείται πλέον και επισήμως η ικανότητα τους αυτή.



Μια νέα δοκιμή που εισάγεται στις ECE 22.06 προδιαγραφές, είναι και αυτή της μέτρησης τις γωνιακής ταχύτητας του κεφαλιού σε περίπτωση πρόσκρουσης. Εν ολίγοις, επειδή τα σενάρια σε ένα ατύχημα είναι χαοτικά, δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι η διεύθυνση των δυνάμεων που θα ασκηθούν στο κεφάλι ενός αναβάτη είναι κατά κανόνα κάθετες και διερχόμενες από ένα νοητό κέντρο.

Μπορεί –και μάλιστα είναι το πιο πιθανό- η πρόσκρουση να έχει ως αποτέλεσμα την περιστροφή του κεφαλιού (σε μικρό εύρος αλλά με μεγάλη επιτάχυνση) και αν  το κράνος δεν είναι ικανό να αποσβέσει την δύναμη αυτή, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες.

(Διαβάστε αναλυτικά για αυτό, στο αφιέρωμα μας για το σύστημα προστασίας, MIPS) .   

Οι ECE 22.06 λοιπόν, ορίζουν μια νέα δοκιμή που μετρά ακριβώς αυτό. Το εξεταζόμενο κράνος, ρίπτεται από δεδομένο ύψος σε κεκλιμένη επιφάνεια 45 μοιρών, με ταχύτητα 8 m/s, χωρίς οδηγούς ή καλώδια που να επηρεάζουν το ελεύθερο της πτώσης του. Στο εσωτερικό του κράνους έχουν τοποθετηθεί πολυάριθμοι αισθητήρες και επιταχυνσιόμετρα, προκειμένου να καταγραφεί η γωνιακή ταχύτητα στο εσωτερικό του, κατά στην στιγμή της πρόσκρουσης στην κεκλιμένη επιφάνεια.

Η δοκιμή επαναλαμβάνεται με το κράνος να ρίπτεται από πέντε διαφορετικές θέσεις, έτσι ώστε να εξεταστούν αρκετά σενάρια πρόσκρουσης. Σε κάθε περίπτωση, οι τιμές τις περιστροφικής επιτάχυνσης, δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 10.400 ακτίνια ανά τετράγωνο του δευτερολέπτου (rad/s ² ) και ο δείκτης Τραυματισμού του Εγκεφάλου (Brain Injury Criterion) την τιμή του 0,78.

Μια ακόμα αλλαγή που εισάγουν οι οι ECE 22.06 προδιαγραφές, είναι τα εξεταζόμενα σημεία κρούσης του κράνους. Ο αριθμός τους αυξάνεται από τα 6 στα 18, με τις δοκιμές να διεξάγονται σχεδόν σε όλη την επιφάνεια του κελύφους ενός κράνους.



Η σταθερότητα ενός κράνους και η δυνατότητα του να παραμένει σε συγκεκριμένη θέση σε περίπτωση ατυχήματος, χωρίς μετατοπίσεις που αφήνουν έκθετο τον λαιμό, το σαγόνι ή το πίσω μέρος του κεφαλιού, είναι άλλη μια νέα δοκιμή που εξετάζεται κατά το πρότυπο των ECE 22.06 προδιαγραφών. Ένα βάρος 3 κιλών αναρτάται σε διάφορα σημεία του κράνους, ενώ αυτό έχει φορεθεί σε ανδρείκελο, με τους επόπτες να καταγράφουν τις μετατοπίσεις του, οι οποίες δε θα πρέπει να υπερβαίνουν συγκεκριμένα όρια.

Νέα είναι και η δοκιμή αντοχής διάτρησης για την ζελατίνα, όπου ένα σφαιρίδιο διαμέτρου 6 χλστ., με πυκνότητα και σκληρότητα που προσομοιώνει ένα αντίστοιχο κομμάτι ασφάλτου, εκτοξεύεται προς της ζελατίνα, με ταχύτητα 60 m/s, δηλαδή περίπου 220 χλμ./ώρα. Προφανώς η ζελατίνα θα πρέπει να “αντέξει” το χτύπημα αυτό, προκειμένου να λάβει έγκριση.  

Σε ότι αφορά στις εσωτερικές, πτυσσόμενες φιμέ ζελατίνες, αυτές θα πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές των εξωτερικών ζελατίνων ενός κράνους, προκειμένου να χαρακτηριστούν ως “sun visors”.  Διαφορετικά, θα λαμβάνουν έγκριση ως “sun screens” και υποχρεωτικά θα πρέπει να τοποθετούνται σε κράνη με απόλυτα διάφανη εξωτερική ζελατίνα.

Συνεχίζοντας, η διαπερατότητα του ηλιακού φωτός σε μια φιμέ εξωτερική ζελατίνα που χαρακτηρίζεται ως “day time”, δηλαδή για χρήση μόνο την ημέρα, αλλάζει σε ποσοστό στις ECE 22.06 προδιαγραφές και από το 50%, πέφτει στο 35%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα μπορούν να πάρουν έγκριση ζελατίνες που μπλοκάρουν ακόμη περισσότερο φως, δηλαδή πιο “σκούρες”.

Τώρα σχετικά με τα εύλογα ερωτήματα που προκύπτουν σχετικά με την ισχύ των νέων προδιαγραφών, έναντι των προηγούμενων: Όπως ήδη αναφέρθηκε οι ECE 22.06 προδιαγραφές βρίσκονται στο τελικό στάδιο, λίγο πριν την έγκριση τους και θα ισχύσουν –εκτός απροόπτου, που μάλλον είναι απίθανο- από τον Ιούλιο του 2020.

Από την στιγμή που θα τεθούν σε ισχύ, οι κατασκευαστές κρανών, θα έχουν στην διάθεση τους ένα διάστημα 18 μηνών, όπου και θα μπορούν να λαμβάνουν εγκρίσεις για τα προϊόντα τους, με βάση τις παλαιότερες ECE 22.05 προδιαγραφές.

Η παραγωγή των κρανών που θα έχουν λάβει αυτή την έγκριση, θα επιτρέπεται για 30 ακόμα μήνες. Μετά από αυτό το διάστημα, θα πάψει η παραγωγή των εγκεκριμένων κατά τα ECE 22.05 πρότυπα κρανών και οι κατασκευαστές δεν θα μπορούν πλέον να διαθέσουν απόθεμά στην αγορά.

Στους 36 μήνες, θα πάψει η πώληση κρανών με ECE 22.05 έγκριση, στην αγορά.   

Το χρονοδιάγραμμα έχει λοιπόν ως εξής:

-Ιούλιος 2020: Οι ECE 22.06 τίθενται σε εφαρμογή.

-Ιανουάριος 2021: Διακοπή χορήγησης εγκρίσεων με βάση τις ECE 22.05 προδιαγραφές.

-Ιανουάριος 2022: Διακοπή παραγωγής κρανών εγκεκριμένων με ECE 22.05 προδιαγραφές, απαγόρευση διάθεσης αποθέματος από τους κατασκευαστές στην αγορά.

-Ιούλιος 2023: Απαγόρευση πώλησης κρανών εγκεκριμένων με ECE 22.05 προδιαγραφές στην αγορά.