Του Τάκη Μανιάτη

Φωτογραφίες: Χρήστος Καραγιωργάκης

Πόσο καιρό έχετε να παίξετε με τηλεκατευθυνόμενο παιχνίδι; Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν βλέπεις - και δεν ακούς - να κινείται μπροστά σου το ηλεκτρικό Freeride E της KTM! Όταν βρεθείς στην σέλα του, νιώθεις κι εσύ μέρος του παιχνιδιού, και πως κάποιος άλλος σε κατευθύνει από μακριά με τηλεχειριστήριο!

Βζζζιιιινν!

Τα χέρια μου ήταν άδεια, μέσα στις τσέπες για να ζεσταθούν, και αναρωτήθηκα αμέσως πως ελέγχω το Freeride E, καθώς περνούσε από δίπλα μου. Ένας χαρακτηριστικός ήχος, βζζζζζζζιιιιιιιιννννν, όπως κάνουν τα ηλεκτροκίνητα παιχνίδια - λίγο πιο δυνατός βέβαια, ήταν το μόνο που ακουγόταν. Αλλά το Freeride E, κινείτο γρήγορα, χωρίς διακοπή, χωρίς μείωση της απόδοσης, ούτε καν στις μεγάλες ανηφόρες. Και ως τέτοιο, το ενδιαφέρον για την οδήγησή του ήταν μεγάλο, αφού το έχουμε δει από κοντά ξανά στην ''βιτρίνα'', και ξέραμε πάνω - κάτω για τι πρόκειται: Στο Βέλγιο, αναβάτες motocross του παγκοσμίου πρωταθλήματος συγκεντρώθηκαν σε πίστα που είχε κλείσει λόγω όχλησης από τον θόρυβο, και πραγματοποίησαν αγώνα με Freeride E, χωρίς να ενοχλήσουν, και προσφέροντας μάλιστα θέαμα - και το απόλαυσαν και οι ίδιοι!

Είναι αρκετοί όμως οι 15 ίπποι στους οποίους αντιστοιχεί η απόδοση του ηλεκτροκινητήρα για να περάσεις καλά σε off road διαδρομές ή σε πίστα motocross; Αυτό ήταν και το μεγάλο ερωτηματικό, που έπρεπε να απαντηθεί, τόσο στην ειδικά σχεδιασμένη διαδρομή με μεγάλες και δύσκολες ανηφόρες, ακόμη και για τις κανονικές μοτοσυκλέτες, αλλά και στην τύπου trial διαδρομή που απαιτούσε κοντρόλ.

Πρώτη εντύπωση: Το Freeride E, είναι συνεχώς σβηστό. Είτε το οδηγάς, είτε δεν το οδηγάς. Κάθεται και σε περιμένει, μέχρι να ακουμπήσεις το γκάζι και να πεταχτεί μπροστά. Το γκάζι δεν είναι γκάζι όπως το ξέρουμε μιας και δεν καταλήγει σε καρμπυρατέρ ή ψεκασμό, αλλά είναι απλά ένα ποντεσιόμετρο, το οποίο ελέγχει πόσο ρεύμα / απόδοση θα διατεθεί. Η ασφάλεια για να μην σου φύγει ξαφνικά από τα χέρια το Freeride E με λάθος κίνηση του γκαζιού, είναι το κλασικό Run / Off, το οποίο όταν μπει στο Run, απλά ενεργοποιεί το κύκλωμα. Το κλασικό κουμπί της μίζας, ενεργοποιεί τον κινητήρα και τον θέτει σε κατάσταση αναμονής, με έναν χαρακτηριστικό ήχο. Τα λαμπάκια στο ειδικό πάνελ, στο σημείο του λαιμού του πλαισίου, ανάβουν, και σου δείχνουν την ένδειξη της μπαταρίας, αλλά και την προεπιλεγμένη ρύθμιση απόδοσης.

Φσσσσιιιιτττ μποινγκ!

Με τα λαμπάκια αναμμένα, μπορείς να ανοίξεις το γκάζι και να φύγεις. Επιλέγεις πρώτα από το πάνελ την ρύθμιση που επιθυμείς για την οδήγηση - στο 1, απλά κινείται και περιμένεις να ανέβει την ανηφόρα, αλλά δεν το καταφέρνει. Στο 2, κάτι πάει να γίνει, φεύγει απότομα αλλά η δύναμή του τελειώνει και δεν φτάνει για να ανέβει σε δύσκολες ανηφόρες. Στο 3, τα πράγματα είναι πολύ - πολύ καλύτερα. Η δύναμή του που αντιστοιχεί σε 15 ίππους στις 4.500σ.α.λ. και είναι παραπλήσια ενός τετράχρονου μονοκύλινδρου κινητήρα, έρχεται γρήγορα - με το που ανοίξεις το γκάζι! Αυτό είναι και το πλεονέκτημα του ηλεκτροκινητήρα, ότι δεν περιμένεις να ανεβάσει στροφές - αφού δεν έχει στροφές, αλλά αντίθετα, η δύναμη είναι διαθέσιμη από το πρώτο άνοιγμα του γκαζιού - ποντεσιόμετρου.

Νιώθεις ένας τράβηγμα, κρατιέσαι από το τιμόνι, ακούς τον τροχό να σπινάρει στο χώμα και οδηγάς όπως με μία κανονική μοτοσυκλέτα. Αλλά επειδή δεν ακούς θόρυβο από κινητήρα, δεν περιμένεις ότι θα συμβεί και κάτι. Αλλά συμβαίνει. Η επιτάχυνση έρχεται άμεσα και η έξοδος από τις στροφές... έχει πλάκα! Τοποθετείσαι κανονικά σαν σε μία motocross και ακούς το βζιιιιιιινννν του ηλεκτροκινητήρα και ταυτόχρονα τα χέρια σου σφίγγουν στο τιμόνι. Δεν περιμένεις να βάλει φωτιά στο χώμα, αλλά ανεβαίνει αξιοπρεπώς τις μεγάλες ανηφόρες, ενώ αν το τραβήξεις και προσπαθήσεις, κάνει και σούζες! Δεν έχει συμπλέκτη για να βοηθηθεί, οπότε επαφίεσαι στις μαλακές αναρτήσεις και το λιγοστό βάρος για να το πετύχεις. Έχει και αυτό όμως την πλάκα του, γιατί είναι μέρος του παιχνιδιού.

Και το παράδοξο είναι πως, φτάνεις στο άλμα και δεν ξέρεις πως θα αντιδράσει, και αντιδρά κανονικά σαν μία μοτοσυκλέτα με κινητήρα εσωτερικής καύσης, πηδώντας μακριά - στην αρχή υπήρχε ο φόβος μην "τελειώσει" η δύναμη πάνω στην ράμπα και γυρίσει προς τα εμπρός, αφού η ροπή εμφανίζεται με το πρώτο άνοιγμα του γκαζιού, και μετά η απόδοση είναι επίπεδη - την νιώθεις να μειώνεται. Οι ταχύτητες βέβαια δεν είναι μεγάλες, και μέσα στα πλαίσια της δύναμής του, το Freeride E, κάνει άνετα και άλματα.

 Τα καταφέρνει!

Στις παρατεταμένες στροφές, το ανοίγεις άφοβα όλο χωρίς να συμβεί κάτι το εκπληκτικό, και ένας ερασιτέχνης αναβάτης, θα νιώσει εκπληκτικά ασφαλής ανοίγοντας με το γκάζι συνέχεια στο τέρμα. Στις μεγάλες ευθείες, η δύναμη θα τελειώσει νωρίς, αλλά τα χιλιομετράκια μαζεύονται γρήγορα και θα πρέπει να τοποθετηθείς σωστά για να φρενάρεις και να συνεχίσεις το παιχνίδι. Εκεί, στις γρήγορες διαδρομές, θα σου φανεί σχδόν φυσικό ότι οδηγάς μία μοτοσυκλέτα που δεν ακούγεται σαν τις άλλες.

Θα βιώσεις ένα παιχνίδι που στα κλειστά - πολύ κλειστά κομμάτια, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, μιας και συμπεραίνεις ότι, είσαι εσύ και η φύση, δεν σε ενοχλεί κανείς, δεν ενοχλείς κανέναν. Οδηγάς πάνω σε βράχια και ρίζες, ελέγχεις πλήρως το μικρό σύνολο, και δεν χρειάζεται να σταματήσεις για να απολαύσεις την φύση - την απολαμβάνεις οδηγώντας, σαν να κάνεις ποδήλατο. Κινείσαι αθόρυβα, σκαρφαλώνεις σε μονοπάτια, ακούς το θόρυβο από τα ελαστικά πάνω στις πέτρες, από τις ρίζες που λυγίζουν στο πέρασμα σου - ήχοι που με μία κανονική μοτοσυκλέτα, δεν φτάνουν ποτέ στ' αυτιά σου. Και ο κινητήρας σου δίνει την ροπή που θες για να ανεβαίνεις τα εμπόδια που συναντάς. Αν ανοίξεις παραπάνω το γκάζι, θα σπινάρει αρκετά - έχει δηλαδή την δύναμη για να το κάνει. Ίσως είναι λίγο ενοχλητική η απόκριση στο άνοιγμα του γκαζιού, αφού υπάρχει μία μικρή καθυστέρηση μέχρι να φτάσει η εντολή στον πίσω τροχό, και μετά, η δύναμη έρχεται απότομα. Τα χαρακτηριστικά του ηλεκτροκινητήρα δεν φημίζονται για την προοδευτικότητα τους - είναι κάτι που ίσως δούμε στο μέλλον. Εσείς οι παλιοί, που έχετε μπει σε τρόλεϊ (οι νέοι googlaρεται για τα κίτρινα ηλεκτρικά λεωφορεία με τις κεραίες... ), θα θυμάστε το γάντζωμα από τα χερούλια της οροφής κατά την εκκίνηση...

Ναι, δεν περιμέναμε να βάλει φωτιά στο χώμα, αλλά σίγουρα είναι ενδιαφέρον και διασκεδαστικό, δεν σε κουράζει και σε αφήνει να απολαύσεις το βουνό αποτελώντας μία ιδανική λύση για κίνηση σε λόφους κοντά σε σπίτια ή στο πιστάκι της γειτονιάς, ακόμη και το μεσημέρι. Το Freeride E κατάφερε να μεταφέρει τα κιλά μας με άνεση, και με έναν αναβάτη 70 - 90 κιλά, σίγουρα θα αποδώσει αρκετά καλύτερα. Σε αργές τύπου trial διαδρομές, σε αργές απότομες ανηφόρες μετά από στροφή, ακόμη και σε μπερμ και άλματα, ήταν εξαιρετικό, αν και συνολικά, αρκετά μαλακό και έφτανε τις αναρτήσεις στα όρια τους γρήγορα. Αλλά είναι μαζεμένο σε μέγεθος, η μπαταρία του που είναι και το μεγάλο βάρος, στα 27 κιλά, κατεβαίνει αρκετά χαμηλά - στο ύψος σχεδόν της κάτω βάσης κυλίνδρου ενός συμβατικού κινητήρα, κι έτσι, δεν επηρεάζει αρνητικά την αλλαγή κλίσης. Ένα ελαφρύ, πλήρως ελεγχόμενο και βολικό enduro - φανταστείτε μόνο μία παρέα με τέτοια ηλεκτρικά Freeride E, να κινείται αθόρυβα στα μονοπάτια ενός βουνού! 

 Η μπαταρία

Το ερωτηματικό βέβαια παρέμενε αναφορικά με την διάρκεια της βόλτας, μιας και η μπαταρίες, δεν φημίζονται για την αυτονομία τους όταν έχουν να τροφοδοτήσουν τέτοιους είδους κινητήρες. Στην παρουσίαση, αλλάζαμε μπαταρίες προληπτικά στα 40 λεπτά οδήγησης με τέρμα γκάζι, και τελικά, οι οδηγίες της ΚΤΜ που αναφέρουν ότι με full φορτισμένη μπαταρία, οδηγείς από 20 έως 40 λεπτά γρήγορα, μάλλον ήταν υπερβολικές. Υπάρχει βέβαια και ειδοποίηση με κίτρινο λαμπάκι που σημαίνει ότι απομένει 20% - 40% της μπαταρίας, αλλά και κόκκινο, το οποίο μεταφράζεται ως 10% - 20%, αλλά και κόκκινο που αναβοσβήνει και αντιστοιχεί στην ρεζέρβα, από 0% -10%. Στην τελευταία ένδειξη, μειώνεται η απόδοση του κινητήρα ώστε να μπορείς να επιστρέψεις στην βάση σου – εκτός αν έχεις άλλη μία μπαταρία να σε περιμένει στο σημείο που θες να πας, με κόστος 3.500euro! Αυτό είναι και το μεγάλο κόστος της αγοράς ενός Freeride E, αφού η υπόλοιπη μοτοσυκλέτα, κοστίζει 6.500euro, και ο φορτιστής 1.000euro.

Η μπαταρία του Freeride E είναι ιόντων - λιθίου υψηλής τάσης με 72 στοιχεία μπαταριών 18650 σε τρία στρώματα. Η μέγιστη τάση φτάνει στα 302,4V από τα 201,6V και η ενέργεια που περιέχεται φτάνει τα 2,6Kw. Η ένταση αποφόρτισης είναι έως 100A και αυτή της φόρτισης, έως 10A. Το βάρος της φτάνει στα 27 κιλά και διαθέτει ενσωματωμένο σύστημα διαχείρισης BMS για παρακολούθηση και εξισορρόπηση των στοιχείων. Επίσης, έχει ενσωματωμένο κεντρικό ρελέ αλλά και το ρελέ φόρτισης. Η μπαταρία βρίσκεται τοποθετημένη μέσα σε αλουμινένιο κέλυφος προδιαγραφών IP67 που σημαίνει ότι, μπορεί να παραμείνει βυθισμένη σε νερό βάθους ενός μέτρου, για διάστημα μίας ώρας, χωρίς να βραχεί. Τα πλεονεκτήματα της μπαταρίας ιόντων – λιθίου είναι πολλά, όπως η δυνατότητα παραγωγής σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, είναι ελαφρύτερη από αντίστοιχες μπαταρίες με ίδια απόδοση, δεν παρουσιάζει το φαινόμενο memory effect ώστε να κουράζεται μετά από εκφορτίσεις, ενώ έχει χαμηλό ρυθμό αποφόρτισης όταν δεν χρησιμοποιείται.

Έχει όμως και μειονεκτήματα: Η φόρτισή της δημιουργεί ιζήματα μέσα στον ηλεκτρολύτη που εμποδίζουν την μεταφορά ιόντων. Στην διάρκεια του χρόνου, η χωρητικότητα μειώνεται, ενώ, υψηλά επίπεδα φόρτισης και μεταβολές θερμοκρασίας, είτε κατά την διάρκεια της φόρτισης είτε από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, μειώνουν την χωρητικότητα. Εάν υπερθερμανθούν οι μπαταρίες ή υπερφορτιστούν, εμφανίζουν διαρροή θερμότητας και ξεκινά η διαδικασία καταστροφής τους.

 Κινητήρας και προστασία

Βέβαια, έχουμε και καλά στοιχεία, αφού το διάστημα συντήρησης ορίζεται στα 5 έτη ή 700 κύκλους φόρτισης, όπου η μπαταρία θα διαθέτει το 80% της απόδοσής της.
Για να γεμίσει πλήρως, χρειάζεται 90 λεπτά της ώρας, ενώ για το 80%, απαιτούνται 50 λεπτά της ώρας στην πρίζα.
Ο κινητήρας, είναι αξονικής ροής σε μορφή δίσκου, μόνιμου μαγνήτη, ο οποίος είναι ενσωματωμένος στον άξονα, και διαθέτει ψηφιακό αποκωδικοποιητή θέσης, που είναι και το μοναδικό κινούμενο μέρος που θυμίζει κάπως θερμικό κινητήρα – τον στρόφαλο. Ο κινητήρας αναφέρεται ως Σύγχρονος Κινητήρας Μόνιμου Μαγνήτη και διαθέτει ειδική μονάδα ECU με μετατροπέα συχνότητας και Μονάδα Ελέγχου του κινητήρα, DC/DC Converter.

Είναι υγρόψυκτος ώστε να ψύχεται η μονάδα του και διαθέτει μονάδα ελέγχου DC/DC converter αλλά και ECU για μετατροπή συχνότητας. Το σημαντικότερο νέο είναι πως αποδίδει 4,3 χιλιόγραμμα ροπής, στις 0 στροφές. Όχι από τις μηδέν, στις μηδέν, μιας και ακόμη και αδρανής, ο κινητήρας έχει ροπή 4,3kgm να στρίψει τον άξονά του. Αυτή η ροπή είναι διαθέσιμη μόλις ανοίξει το γκάζι ο αναβάτης, ενώ μετά, αρχίζει η πτωτική τάση της καμπύλης.
Η μοτοσυκλέτα παράγεται στο εργοστάσιο της KTM στην Αυστρία, όπου και συναρμολογείται και ο κινητήρας αποκλειστικά, κάτω από συγκεκριμένες οδηγίες αναφορικά με την προστασία. Επειδή η τάση της μπαταρίας είναι τέτοια που μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο, η KTM έχει ακολουθήσει πιστά τους κανόνες ώστε να μην υπάρξει πιθανότητα, κι έτσι, όλα τα ρεύματα, περνάνε από σημεία που δεν μπορεί ποτέ να μπει χέρι. Τίποτα δεν είναι ορατό, πουθενά δεν έχει ρεύμα, ακόμη και αν βγάλεις την μπαταρία, δεν μπορείς να κινδυνεύσεις αν την ακουμπήσεις.

Άλλωστε, στην περίπτωση που μία τέτοια μπαταρία πάρει φωτιά, χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό της πυροσβεστικής για να την σβήσει, μιας και τα στοιχεία δεν σβήνουν με όποιο υλικό και αν τους ρίξεις. Αρκεί κρύο νερό ώστε να σταματήσει την επέκταση και άμμος, για σβήσιμο, και υπομονή μέχρι να σταματήσει να καίει. Είναι ένα θέμα που αφορά όλα τα ηλεκτροκίνητα – ακόμη και υβριδικά οχήματα, το οποίο αναμένεται να εξελιχθεί στο μέλλον.

 Σύγχρονη off road μετακίνηση

Το Freeride E είναι ένα προϊόν εγγενώς ασφαλές, νέων απαιτήσεων αλλά και νέων προσδοκιών. Το νέο Freeride – E έχει ατσάλινο περιμετρικό πλαίσιο με τμήματα αλουμινίου που βασίζεται στο Freeride 250/350R, πλαστικό πίσω τμήμα ενισχυμένο με ίνες, αναρτήσεις προερχόμενες από το SX 85 με σκληρότερες ρυθμίσεις, αλουμινένια ποδιά που λειτουργεί ως τμήμα του πλαισίου, και αλουμινένιο κέλυφος κινητήρα με ενεργό ρόλο. Το πίσω φρένο βρίσκεται στο αριστερό άκρο του τιμονιού, μιας και δεν υπάρχει συμπλέκτης, αλλά προσφέρεται και κιτ για τοποθέτηση στην κανονική, κάτω θέση. Το συνολικό βάρος του φτάνει στα 104 κιλά, με τα 27 από αυτά, να αφορούν στην μπαταρία.

Στο κοινό του περιλαμβάνει αναβάτες που έχουν περιβαλλοντολογικές ανησυχίες αφού έχει μηδενικές εκπομπές ρύπων, αρχάριους και νεοεισερχόμενους στο χώρο της μοτοσυκλέτας γενικά, αναβάτες enduro, trial και motocross, αλλά και όσους επιθυμούν να είναι πρώτοι στις νέες τεχνολογίες. Διαθέτει έγκριση τύπου για κίνηση στο δρόμο, άρα θα αποτελέσει έναν επαναστατικό τρόπο εξοικονόμησης χρημάτων από καύσιμα και συντήρηση, από αυτόν που μπορεί να την αποκτήσει. Το νέο Freeride E βγάζει κανονικά άδεια κυκλοφορίας και φαίνεται πως είναι μία εξαιρετική πρόταση για όσους θέλουν κάτι διαφορετικό, οικολογικό, οικονομικό, αθόρυβο, και περνάει απαρατήρητο σε κάθε διαδρομή. Για λόγους ασφαλείας, θα πωλείται μόνο από συγκεκριμένα αδειοδοτημένα καταστήματα. Ήδη σε Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία και Φιλανδία, υπάρχουν πίστες που διαθέτουν Freeride - E για οδήγηση και απ' ότι δείχνουν τα πράγματα, θα έρθει σύντομα η ώρα που αντί για εκκεντροφόρους, εξάτμιση και έμβολα, θα συζητάμε για βελτιώσεις με μαγνήτες, καρβουνάκια και πηνία!

Τεχνικά χαρακτηριστικά

 

Κατασκευαστής	KTM
Μοντέλο	Freeride - E
Αντιπρόσωπος	KTM SEE
Τιμή	11.000euro
Εγγύηση	Δ.Α.
Κινητήρας
Τύπος	Ηλεκτρικός Σύγχρονος Κινητήρας Μόνιμου Μαγνήτη
Μπαταρία	Λιθίου - ιόντων KTM Powerpack
Φόρτιση	100%: 80 Λεπτά / 80%: 50 λεπτά
Voltage (Rated / Maximum)	260V / 300V
Χωρητικότητα	2.600Wh
Πλαίσιο
Τύπος	Περιμετρικό, με ατσάλινα και αλουμινένα τμήματα. Αφαιρούμενο πλαστικό υποπλαίσιο
Μεταξόνιο (mm)	1418
Ύψος σέλας (mm)	910
Απόσταση εδάφους (mm)	340
Βάρος (kg)	106
Αναρτήσεις
Μπροστά	Ανεστραμμένο μπροστινό σύστημα της WP 4357 διαμέτρου 43mm, πλήρως ρυθμιζόμενο, διαδρομή τροχού 250mm
Πίσω	Αμορτισέρ WP 4618 PDS πλήρως ρυθμιζόμενο, διαδρομή τροχού 280mm
Ελαστικά
Μπροστά	90/90-21’’
Πίσω	120/90-18’’
Φρένα
Μπροστά	Δίσκος διαμέτρου 260mm με τρόμπα και δαγκάνα ακτινικής τοποθέτησης τεσσάρων εμβόλων της Formula
Πίσω	Δίσκος διαμέτρου 230mm με τρόμπα και δαγκάνα ακτινικής τοποθέτησης δύο εμβόλων της Formula
Απόδοση
Ισχύς εργοστασίου (hp/rpm)	15hp / 5.500
Ροπή εργοστασίου (Nm / rpm)	42 / 0

Φωτογραφίες οδήγησης

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Φωτογραφίες λεπτομερειών

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•