Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 το τμήμα μοτοσυκλετών του βαυαρικού ομίλου βρισκόταν σε ένα πολύ κρίσιμο ιστορικά σημείο. Η παραδοσιακή φιλοσοφία της BMW Motorrad, δοκιμαζόταν σκληρά από την ιαπωνική επέλαση και οι πωλήσεις σημείωναν ιστορικά χαμηλά ποσοστά, αναγκάζοντας τους ιθύνοντες να πάρουν δραστικές αποφάσεις. Ή το τμήμα των δίτροχων θα ξαναγινόταν προσοδοφόρο ή θα έκλεινε οριστικά.

Ο γενικός συναγερμός που σήμανε, είχε ως αποτέλεσμα δυο πολύ σημαντικές σειρές μοντέλων: τα R/GS, με το πρώτο R 80 GS του 1980 να θέτει νέα standard στην κατηγορία των On-Off (και του οποίο το αφιέρωμα μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ) και την σειρά K, με τετρακύλινδρους υγρόψυκτους κινητήρες, που αποτέλεσε το μεγαλύτερο και πιο τολμηρό βήμα της BMW στην μέχρι τότε ιστορία της. Με την ιστορία αυτών των μοντέλων λοιπόν, ασχολούμαστε στο αφιέρωμα που ακολουθεί.

Η αρχική ιδέα

Την ιδέα της σειράς K, την είχε συλλάβει πολύ πριν την παρουσίαση του πρώτου μοντέλου ευρείας παραγωγής, ο μηχανικός Josef Fritzenwenger, ο οποίος και δημιούργησε ένα πρωτότυπο, το 1977. Η συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα έφερε έναν τετρακύλινδρο κινητήρα από Peugeot 104 (ναι, αυτοκίνητο!), ο οποίος δεν επιλέχθηκε τυχαία. Το μοτέρ αυτό, είχε σχεδιασθεί από τους Γάλλους ώστε να τοποθετείται στο σασί με τους κύλινδρους του σχεδόν παράλληλα στον νοητό οριζόντιο άξονα, αντί για κάθετα που ήταν και είναι το σύνηθες στην αυτοκινητοβιομηχανία.

O κινητήρας του Peugeot 104, που χρησιμοποιήθηκε στην πρωτότυπη μοτοσυκλέτας του Josef Fritzenwenger

Το γεγονός αυτό εξυπηρετούσε την ιδέα του Fritzenwenger, που ήθελε να συνδυάσει πολυκύλινδρους σε σειρά κινητήρες με την “παραδοσιακά αξονάτη” τελική μετάδοση των BMW μοτοσυκλετών. Το σημείο “κλειδί” στην όλη σύλληψη, ήταν έδραση του κινητήρα να γίνει με τον στρόφαλο του παράλληλο στον διαμήκη άξονα της μοτοσυκλέτας. Για να επιτευχθεί αυτό και να δοκιμαστεί σε πρωτόλειο στάδιο, χρειαζόταν λοιπόν ένα μοτέρ που να έχει τα πιστόνια και τις κεφαλές στην “μια πάντα” και τον στρόφαλο στην άλλη, κάτι σαν “μισός boxer” δηλαδή, με μπλοκ κυλίνδρων στην μια πλευρά. Ο κινητήρας της Peugeot εξυπηρετούσε απόλυτα αυτή την ιδέα και για αυτό και επιλέχθηκε.


Τομή του κινητήρα της K100. Μια απλοϊκή περιγραφή, είναι ότι πρόκειται για "μισό" boxer 

Τα πλεονεκτήματα αυτής της διάταξης ήταν ότι η μετάδοση της ισχύος από τον στρόφαλο στον πίσω τροχό, χρειαζόταν μόνο έναν σύνδεσμο σε 90 μοίρες, αυτόν μεταξύ του άξονα και του εσωτερικού γραναζιού του πίσω τροχού, όπως επίσης και το ότι ο κινητήρας ως σύνολο ήταν τοποθετημένος χαμηλά, βελτιώνοντας την κατανομή βάρους και απελευθερώνοντας επίσης αρκετό χώρο, εκεί που σε μια συμβατική τοποθέτηση, θα βρίσκονταν κανονικά οι κύλινδροι και οι κεφαλές του μοτέρ.

Μια μοτοσυκλέτα παρουσιάστηκε το 1977, ως λειτουργικό πρωτότυπο, και έπεισε για την βιωσιμότητα της τους υψηλά ιστάμενους της BMW. Ωστόσο η εξέλιξη της απαιτούσε πολύ χρόνο και κυρίως χρήμα και αυτές οι δύο συνισταμένες αποτελούσαν “πολυτέλειες” για το τμήμα μοτοσυκλετών της BMW, που την εποχή εκείνη “ψυχορραγούσε”.

Ήταν το R 80 GS λοιπόν και η απρόσμενη επιτυχία του που έδωσε τις λύσεις, επιτρέποντας στην BMW να συνεχίσει την εξέλιξη της σειράς K, έχοντας πλέον τους πόρους αλλά και τον χρόνο για γίνουν τα πράγματα σωστά.

Η εξέλιξη

To πρωτότυπο με τον κινητήρα της Peugeot, καταστράφηκε αμέσως μετά την παρουσίαση του και η BMW έσπευσε να κατοχυρώσει ότι μπορούσε σε πατέντες, φοβούμενη ότι οι Ιάπωνες θα μπορούσαν να αντιγράψουν την ιδέα. Η σχεδίαση και η εξέλιξη του K κινητήρα ξεκινά τον Φεβρουάριο του 1979, με τον κωδικό “K589 project”, κάτω από άκρα μυστικότητα. Η πρώτη προσέγγιση στο θέμα, είναι αυτή ενός μοτέρ, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε μοτοσυκλέτες αλλά και σε αυτοκίνητα. Ωστόσο αυτή η ιδέα εγκαταλείπεται σύντομα, αφού οι απαιτήσεις για τα δύο οχήματα, είναι σε πολλά σημεία, διαμετρικά αντίθετες.

Ένα ξύλινο μοντέλο του κινητήρα σε κίμακα 1:1, δοκιμάζεται πάνω στο πλαίσιο της μοτοσυκλέτας, κατά την διάρκεια της εξέλιξης

Ο κινητήρας εξελίσσεται λοιπόν με αντικειμενικό σκοπό την αμιγώς μοτοσυκλετιστική του χρήση. Πρόκειται για μια τετρακύλινδρη σε σειρά μονάδα, χωρητικότητας 987 κ.εκ., με πολύ μικρές διαστάσεις. Η BMW δοκιμάζει να τοποθετήσει καρμπιρατέρ στην τροφοδοσία, ωστόσο αυτό δεν είναι δυνατό λόγο της χωροταξίας και του πολύ μικρού μεγέθους της κεφαλής. Έτσι, για πρώτη φορά σε μοτοσυκλέτα της BMW, τοποθετείται ηλεκτρονικός ψεκασμός, ο οποίος αποτέλεσε “δάνειο” από το τμήμα αυτοκινήτων τoυ βαυαρικού ομίλου.


Το ολοκηρωμένο πρωτότυπο του κινητήρα και της μετάδοσης 

Ο κινητήρας αυτός όμως συγκεντρώνει και άλλες πρωτιές για την BMW Motorrad. Είναι ο πρώτος τετρακύλινδρος, ο πρώτος με δύο εκκεντροφόρους στην κεφαλή και ο πρώτος υγρόψυκτος, αποτελώντας το πρώτο γενναίο βήμα της εταιρείας προς μια άλλη κατεύθυνση, μετά από δεκαετίες χρήσης αερόψυκτων μονοκύλινδρων και δικύλινδρων boxer. Παράλληλα, η BMW δίνει ιδιαίτερο βάρος στο ραφινάρισμα της απόδοσης του και αυτό πέραν της μείωσης των κραδασμών, περιλαμβάνει επίσης και την μείωση των μηχανικών θορύβων.

To μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίστηκε στην εξέλιξη του κινητήρα, ήταν η σχεδίαση του κιβωτίου και της σύνδεσης του με τον άξονα μετάδοσης και αυτό αντιμετωπίστηκε με το σύστημα “Compact Drive” που ενσωμάτωνε τα δύο αυτά στοιχεία σε μια ενιαία μονάδα μικρών διαστάσεων, χωρίς να επιμηκύνεται το μεταξόνιο της μοτοσυκλέτας από μια πιο απλή αλλά μεγαλύτερη σε μέγεθος συνδεσμολογία.

Στην παραγωγή

Με 250 ανθρώπους να έχουν αναμιχθεί στο project, το 1983 παρουσιάζεται το μοντέλο παραγωγής, μια naked μοτοσυκλέτα με τετρακύλινδρο κινητήρα σε σειρά, τοποθετημένο κατά τον διαμήκη άξονα της. Το όνομα της K100, ενώ ακολoυθεί και η έκδοση K100RS, με semi fairing. Για την σχεδίαση των μοτοσυκλετών έχει ζητηθεί η συνδρομή του τμήματος αυτοκινήτων και το αποτέλεσμα είναι αναμφίβολα μοντέρνο για τα δεδομένα της εποχής και αρκούντως “μετρημένο” και “σοβαρό”. Η “υπογραφή – πινελιά” των τεσσάρων τροχών, είναι η σχεδίαση των πλαστικών στο ύψος του ψυγείου, που παραπέμπει σαφώς στην χαρακτηριστική μάσκα των αυτοκινήτων της εταιρείας.

Παρατηρείστε την σχεδίαση στο ψυγείο και πως αυτή παραπέμπει στους χαρακτηριστικούς διπλούς αεραγωγούς, που συναντάμε στην μάσκα των αυτοκινήτων της BMW 

Η μοτοσυκλέτα φέρει ατσάλινο πλαίσιο το οποίο χρησιμοποιεί τον κινητήρα ως ενεργό τμήμα του, με αρκετά καλά για τα δεδομένα της εποχής περιφερειακά. Η απόδοση του μοτέρ είναι 90 ίπποι στις 8.000 σ.α.λ. και τα κιλά 239 για την K100 και 249 για την K100RS, τιμές που εξασφάλιζαν καθ όλα αποδεκτές επιδόσεις στα μοντέλα. Αυτό που ξενίζει τους αναβάτες, είναι η περίεργη εμφάνιση του μοτέρ, με την κεφαλή του και το καπάκι του κάρτερ στις δύο εκατέρωθεν πλευρές, να σχηματίζουν διακριτά ορθογώνια παραλληλόγραμμα, εξ ου και το παρατσούκλι “flying brick” (ιπτάμενο τούβλο”) να αποδίδεται άμεσα στα K100 και K100RS, χωρίς βέβαια αυτό να σχετίζεται με την ποιότητα τους ως μοτοσυκλέτες.


Θύμιζε "τούβλο" στους αναβάτες η εμφγάνιση του κινητήρα για αυτό και προέκυψε το παρατσούκλι "ιπτάμενο τούβλο" (flying brick)

Δύο χρόνια μετά, το 1985, παρουσιάζεται το “μικρό” μοντέλο της σειράς, η K75, με τρικύλινδρο σε σειρά κινητήρα 740 κ.εκ. πάντα τοποθετημένο στον διαμήκη άξονα της μοτοσυκλέτας. Η απόδοση είναι 75 ίπποι, το βάρος 229 κιλά και η τιμή πιο προσιτή σε σχέση με τα K100, σε μια προσπάθεια να διευρυνθεί το πελατολόγιο BMW.

Η ιστορική αξία

Aυτές οι δύο πλατφόρμες, K75 και Κ100, θα αποτελέσουν τα επόμενα χρόνια τις βάσεις, πάνω στις οποίες θα δημιουργηθούν νέες εκδόσεις, με roadster, sport touring, touring και sport χαρακτήρα. Αξιοσημείωτα μοντέλα σε αυτή την ιστορική διαδρομή αποτελούν η K100 του 1988, η πρώτη μοτοσυκλέτα παραγωγής που εξοπλίστηκε με σύστημα ABS, καθώς και η K1, που αποτέλεσε ένα αμφιλεγόμενο αλλά σε κάθε περίπτωση ξεχωριστό και ιδιαίτερο sport μοντέλο, ενταγμένο στην δομική φιλοσοφία της σειράς.

H K1 αποτέλεσε την -αμφιλεγόμενη- sport έκδοση της σειράς K 

Η σειρά συνέχισε να εξελίσσεται με μεγαλύτερους σε χωρητικότητα κινητήρες, φθάνοντας μέχρι το K1200LT του 2008. Από το 2004, ωστόσο, η BMW είχε λανσάρει επίσης μοντέλα K που έφεραν τετρακύλινδρους κινητήρες εγκάρσια τοποθετημένους, σηματοδοτώντας την αρχή μιας μετάβασης. Το χαρακτηριστικό στοιχείο της φιλοσοφίας που ενέπνευσε την πρώτη σειρά των K, η διαμήκης τοποθέτηση του κινητήρα, είχε απολεσθεί.

Τα K της πρώτης γενιάς, αποτέλεσαν αδιαμφισβήτητα ένα τολμηρό βήμα για την BMW. Μπορεί η σειρά των R μοντέλων να ήταν ανέκαθεν δημοφιλέστερη, κανείς όμως δεν μπορεί να παραβλέψει την συνεισφορά των μοτοσυκλετών αυτών στην πορεία γιγάντωσης του μοτοσυκλετιστικού τμήματος στης BMW. H βασική τους αποστολή, ήταν να αλλάξουν την οπτική που είχε ο κόσμος για την BMW στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και αυτό σίγουρα επιτελεσθεί στο ακέραιο, με τα K να επιβιβάζουν την εταιρεία στον τρένο της εξέλιξης.

Φωτογραφίες

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•